«استرس مزمن» یا «ترشح کورتیزول»؟ عامل چاقی بیش از حد شکم چیست؟

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، جملاتی نظیر «مشکل شما چربی شکم نیست، مشکل شما کورتیزول است»، مخاطبان را به چالش‌های ۳۰ روزه‌ای دعوت می‌کنند که قرار است دور کمر را کاهش داده و صورت را باریک‌تر کنند.

روش پیشنهادی‌شان چیست؟ حمام یخ، حذف کافئین یا مصرف مکمل‌های مُد روز. اما واقعیت این است که کورتیزول نمی‌تواند به این سرعت چنین تغییرات ظاهری شدیدی ایجاد کند.

کورتیزول که به عنوان «هورمون استرس» شناخته می‌شود، توسط غدد فوق کلیوی در پاسخ به استرس ترشح می‌شود؛ از استرس‌های روزمره مانند ترافیک و فشار کاری گرفته تا تغییرات بزرگ زندگی مثل بیماری یا طلاق و مشکلات مالی.

کورتیزول نقش مهمی در واکنش «جنگ یا گریز» بدن دارد، عملکردی تکاملی که بدن را برای واکنش سریع به تهدید آماده می‌کند. این هورمون در واقع انرژی را بسیج می‌کند، فشار خون و قند خون را تنظیم می‌کند، التهاب را کاهش می‌دهد و چرخه خواب و بیداری را کنترل می‌نماید. میزان آن در صبح به اوج می‌رسد تا ما را بیدار کند، سپس در طول روز کاهش می‌یابد.

درحالی‌که افزایش موقت کورتیزول مفید است، اما استرس مزمن می‌تواند سطح آن را برای مدت طولانی بالا نگه دارد و اینجاست که مشکلات سلامتی شروع می‌شود.

به گزارش دویچه وله، افزایش مداوم کورتیزول می‌تواند بر اشتها، خواب، تمایل به غذا‌های پرکالری و نحوه ذخیره چربی در بدن تأثیر بگذارد، عواملی که ممکن است به افزایش وزن به‌ویژه در ناحیه شکم منجر شوند.

چربی شکمی دو نوع است: چربی زیرپوستی (درست زیر پوست) و چربی احشایی که اندام‌های داخلی را احاطه کرده است. اگرچه هر دو بر اثر استرس مزمن افزایش می‌یابند، اما چربی احشایی بیشتر با بیماری‌های قلبی و مقاومت به انسولین مرتبط است.

به گفته متخصصان، بسیاری از راهکار‌های فوری که برای کاهش این چربی‌ها تبلیغ می‌شوند، از معجون‌های آداپتوژنیک (حاوی گیاهان و ریشه‌هایی که گفته می‌شود به بدن در مقابله با استرس کمک می‌کنند) گرفته تا حمام‌های سرد و منع مصرف قهوه قبل از صبحانه، شواهد علمی اندکی دارند. شاید برخی از آنها برای کاهش استرس مؤثر باشند، اما اینکه بتوانند ظرف مدت بسیار اندکی به‌طور محسوسی ظاهر بدن را تغییر دهند، بسیار بعید است.

در عوض، روش‌های مؤثر و مبتنی بر شواهد برای کاهش کورتیزول و ارتقای سلامت ذهن و بدن وجود دارد، مانند تمرین ذهن‌آگاهی، مدیتیشن و تکنیک‌های تنظیم احساسات. این روش‌ها سیستم عصبی پاراسمپاتیک را فعال می‌کنند. فعال شدن این سیستم ضربان قلب را کاهش می‌دهد، فشار خون را پایین می‌آورد و کورتیزول را کم می‌کند. همچنین می‌توانند اضطراب، کیفیت خواب و التهاب را بهبود بخشند.

اما باز هم این روش‌ها، ابزار‌های کاهش وزن سریع نیستند و به‌ویژه راه‌حل‌هایی برای چربی شکم محسوب نمی‌شوند.

ایده اینکه استرس به‌تنهایی مسئول پف‌کردگی صورت یا چربی شکم باشد، یک ساده‌سازی مفرط از فرایند‌های پیچیده فیزیولوژیکی است. بسیاری از عوامل بر چگونگی و محل ذخیره چربی در بدن تأثیر می‌گذارند، از جنسیت و ژنتیک گرفته تا هورمون‌ها (مانند انسولین و استروژن)، رژیم غذایی، ورزش، سن و تفاوت‌های فردی در بدن.

متخصصان تاکید می‌کنند که به‌جای تمرکز بر اینکه کورتیزول چه بلایی سر دور کمرتان می‌آورد، بهتر است درباره اینکه استرس مزمن چه تاثیری بر سلامت، روابط و کیفیت زندگی‌تان دارد، فکر کنید. به‌جای تلاش برای داشتن شکمی صاف از طریق ترفند‌های مُد روز، بهتر است به‌دنبال زندگی سالم‌تر و متعادل‌تری فارغ از وضعیت ظاهری خود باشید.

منبع: ایسنا