همه ارکان دولت، درگیر طرح نهضت ملی مسکن

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما؛ برنامه صف اول شبکه خبر میزبان ارسلان مالکی مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن  بود تا موضوع چگونگی تامین زمین طرح نهضت ملی مسکن را بررسی کند.  

مقدمه مجری: موضوع مسکن موضوعی است که دولت سیزدهم در ابتدای شروع به کار خودش وعده دادند که ۴ میلیون مسکن را بسازند. این مسئله را در چارچوب قوانین و مقرراتی که تهیه شده و نهاد‌هایی که مسئولیت آن را بر عهده دارند در برنامه امروز مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم. 

سؤال: آقای دکتر بفرمایید آخرین وضعیت مسکن، تامین زمین در طرح نهضت ملی مسکن چطور است؟
 مالکی: ما در سال گذشته که سال بسیار پرکار و بسیار ارزشمندی از نگاه ما بود؛ بیش از ۴۱ هزار هکتار زمین در شهر‌های موجود چه در محدوده شهر و چه در حریم شهر‌ها شناسایی کردیم، قطعی کردیم و در اختیار طرح نهضت ملی مسکن قرار دادیم. علاوه بر آن ما در سالی که گذشت برنامه‌ریزی کردیم که ۵۰ نقطه کشور را شهرک سازی کنیم. یعنی برای شهرک سازی، شناسایی و مهیا کنیم. خوشبختانه تا انتهای سال گذشته، بیش از ۵۳ نقطه را ما شناسایی کردیم، مراحل تصویب در کارگروه‌های فنی و تخصصی استان، شورای برنامه‌ریزی استان و بخش زیادیش را در شورای عالی شهرسازی و معماری به تصویب رساندیم، این امکان، بسیار خوبی است هم ۴۱ هزار هکتاری که در محدوده و حریم شهر‌ها شناسایی و ابلاغ شد به شهر‌ها بسیار امکان خوبی را در اختیار طرح نهضت ملی مسکن قرار داد و هم شهرک سازی که شروع شده و مراحل تصویبش را طی می‌کند. در بحث تامین زمین شاید نسبت به همه طرح‌های مسکن بعد از انقلاب طرح‌هایی که دولت‌ها اجرا کردند از نگاه تامین زمین یکی از طرح‌های بی سابقه است، از نظر کمی وقتی به عدد و رقم نگاه می‌کنید نسبت به سایر طرح‌هایی که در کشور اجرا شده طرح بسیار بزرگی است و تامین زمین آن در کشور بی‌سابقه بوده است.

 سؤال: چه مقدار از آن را وزارت مسکن و شهرسازی تامین کرده و چه مقدار آن را از سایر دستگاه‌ها گرفتید؟
 مالکی: اکثر زمین‌هایی که تامین شده از اراضی بوده که در مالکیت وزارت راه و شهرسازی بود یعنی اراضی بوده که در اختیار سازمان ملی زمین و مسکن و یا شهر‌های جدید بوده و ما این اراضی را به محدوده شهر‌ها الحاق کردیم و یا اراضی بوده که در گذشته در محدوده شهر‌ها بوده حاصل از تغییر کاربری و یا اراضی بوده که خریداری شده یا توافق شده با مالکین بخش خصوصی و تامین شده است.
در سال گذشته ما بیش از  ۵ هزار و ۵۰۰ هکتار زمین، از اراضی سایر دستگاه‌ها که مازاد بودند و برای مسکن مناسب بودند شناسایی کردیم در یک اقدام و تکلیفی که در شورای عالی مسکن مشخص شد و دستوری که آقای رئیس جمهور دادند ما این را با سرعت پیش بردیم و بخشی از متقاضیان همان دستگاه‌ها که فاقد مسکن بودند در همین اراضی مازاد دستگاه‌های خودشان تامین مسکن کردیم و در مجموع آن چیزی که شناسایی کردیم  توانستیم اخذ سند کنیم.

 سؤال: سایر دستگاه‌ها غیر از مسکن و شهرسازی همکاری خوبی در این زمینه داشته‌اند؟
 مالکی: در ابتدا طرح دشواری داشتیم یعنی همکاری دستگاه‌ها خیلی مطلوب نبود، اما بعد از اینکه تبیین شد؛ موضوعات و اولویت طرح‌های مسکن بیان شد؛ همکاریشان مناسب بود به خصوص دانشگاه‌ها، ما ابتدای شروع طرح، اراضی دانشگاه‌ها را به سختی می‌توانستیم اراضی مازادشان را در اختیار بگیریم و ما در توافقی که با وزارت علوم داشتیم از اراضی دانشگاه‌ها برای تامین مسکن هیئت‌های علمی و کارکنان دانشگاه استفاده کردیم آنجا هم توفیقات خوبی داشتیم و توانستیم در سال گذشته حدود ۶۰ هزار واحد مسکن را در اراضی که خود دانشگاه‌ها آوردند بارگذاری کنیم و پروژه‌ها را در اراضی خودشان شروع کنیم و در اختیار خودشان قرار بدهیم.

 سؤال: این یک وحدت رویه است اگر سایر دستگاه‌ها هم زمینی داشته باشند و افرادی متقاضی مسکن باشند به آنها هم این امکان را می‌دهید؟
 مالکی: بله آیین نامه اجرایی که برای موضوع مصوب شده است دولت اجازه داده تا ۵۰ درصد از اراضی که دستگاه‌ها می‌آورند برای کارکنان خود آن دستگاه‌ها با تفاهمی که با مدیریت آن دستگاه انجام می‌شود در اختیار خودشان قرار بدهیم، حتی اگر دستگاهی بیش از آن ۵۰ درصد هم واجد شرایط داشته باشد و ما مشکل زمینمان در آن شهر یا در آن نقطه مشکل جدی نباشد بیشتر از آن ۵۰ درصد را هم در اختیار خود کارکنان آن مجموعه‌ای که آن زمین را آورده‌اند در اختیارشان قرار می‌دهیم.

 سؤال: در برخی از استان‌ها به نظر می‌رسد که نهضت ملی مسکن به صورت مشخص خوب دارد پیش می‌رود زاهدان، مرکز سیستان و بلوچستان، تعداد زیادی مسکن یا در حال ساخت است یا ساخته شده و تحویل داده می‌شود اولاً روند را شما خوب ارزیابی می‌کنید؟ یعنی طبق برنامه پیش رفتید یا خیر؟
 مالکی: یک نکته‌ای را به عنوان مقدمه بگویم در ابتدا که دولت سیزدهم شروع کرد و قانون جهش تولید مسکن برای اجرا، ابلاغ شد وزارت راه و شهرسازی و یا دولت زمین آماده سازی شده برای کار نداشت. یکی از مقدمات و یکی از موضوعاتی که حتماً باید اتفاق می‌افتاد تا پروژه پیش می‌رفت بحث تامین زمین بود، تامین زمین یک پروسه پیچیده و یک فرایندی دارد که باید طی می‌شد، اراضی که وجود نداشت؛ اراضی مسکونی که وجود نداشت. وقتی ما می‌گوییم زمین وجود نداشت، منظور این است که زمینی که آماده ساخت باشد وجود نداشت. دولت از ابتدا بحث تامین زمین را به صورت شبانه روزی با تشکیل یک قرارگاه تامین زمین و به صورت جهادی پیش برد که الان ما به این اعداد و ارقامی که خدمت شما عرض کردم رسیدیم. این از ابتدا، خیلی انرژی ما را گرفت. من همیشه به همکارانم می‌گویم اگر دولت‌های گذشته، این تامین زمین را به عنوان یک فرایند برای برنامه‌های مسکن پیش می‌بردند، شاید از ابتدای دولت سیزدهم وقتی شروع می‌کردیم خیلی نیاز نبود برای تامین زمین وقتمان را سپری کنیم، اما چون ما زمینی نداشتیم مجبور بودیم زمین را شناسایی کنیم، مطالعات انجام بدهیم، مکان یابی کنیم و این مکان یابی و مطالعات ما را، که مشاور انجام می‌دهد در کارگروه‌های تخصصی و کمیته‌های فنی و شورای برنامه‌ریزی استان آنجا به تصویب برسانیم. وقتی ما در حجم تعداد بسیار زیادی مثلاً ۶۰۰ یا ۷۰۰ شهر بخواهیم این کار را بکنیم قطعاً کمیته‌ها و کارگروه‌های تخصصی هم فشردگی کار را دارند، شورای عالی شهرسازی و معماری هم فشردگی کار دارد. این باعث شد که بخش زیادی از زمان را ما برای کار تامین زمین سپری کنیم که کار اساسی و مهمی هم بود. یکی از کار‌های مهمی که باید انجام می‌شد این بود که ما بخش زیادی از وقت را برای تامین زمین سپری کردیم این را که کنار بگذاریم، بقیه مراحل طرح نهضت ملی هم مشکلات و دشواری‌هایی داشت که به کمک همه وزرای محترم عضو شورای عالی مسکن، شخص آقای رئیس جمهور که اهتمام بسیار جدی روی این موضوع دارند و شورای عالی مسکن را مرتب و با دستور کار مشخص برگزار کردند، مقام عالی وزارت راه و شهرسازی که به صورت روزانه و هفتگی اینها را پیگیری می‌کردند. باعث شد که روند الان،  نسبت به این مشکلات و دشواری‌هایی که وجود دارد یک روند خوبی باشد و ما بیش از دو میلیون و چهارصد هزار واحد را الان در دست اجرا داریم که این روزانه و هفتگی دارد افزایش پیدا می‌کند.

 سؤال: و پیش بینی شما این است که وعده دولت سیزدهم می‌تواند محقق شود؟
 مالکی: آن چیزی که در قانون گفته شده که دولت هم همان را تاکید کرد، چون قانون ۴ میلیون را تاکید کرده که تولید اتفاق بیفتد دولت هم همان قانون را تاکید کرد و پیش‌بینی ما این است که ۴ میلیون ان شاالله محقق خواهد شد و این دو میلیون و ۴۰۰ که می‌گوییم مسکنی است که ما داریم مداخله می‌کنیم، تسهیلات می‌دهیم یا خودمان روی اراضی دولتی می‌سازیم، بخشی را هم خود مردم با بسته‌های تشویقی که دولت می‌دهد و با تسهیلات یا کمک‌هایی که دولت می‌کند به مجموعه تولید مسکن دارد ساخته می‌شود که با آمار آنها اگر ما لحاظ کنیم حتماً تولید ۴ میلیون در ۴ سال ان شاالله اتفاق خواهد افتاد.

 سؤال: وضعیت زمین برای کلان شهر‌ها یا شهر‌هایی که به جهت جغرافیایی به گونه‌ای است که بسیار سخت زمین خالی پیدا مي شود برای ساخت مسکن جدید چه تدبیری برای اینها اندیشیده‌اید؟
 مالکی: تامین زمین ما در دو بخش بسیار سخت پیش می‌رود. یکی کلان شهر‌ها هستند که اشاره فرمودید کلان شهر‌ها به واسطه این که زمین دولتی دیگر وجود ندارد و بعضاً شاید گسترش آن شهر هم از نگاه فنی و تخصصی خیلی درست نباشد ما دو سیاست را پیش بردیم یکی توسعه درونی شهر‌ها یعنی تمرکز را بر اراضی داخل شهر که در بافت‌های فرسوده و یا اراضی که متعلق به اشخاص هستند این را به عنوان یک سیاست پیگیری کردیم، بحث احتکار زمین در شورای عالی شهرسازی مصوب شد که اراضی مسکونی که در محدوده شهر‌ها هستند و به چرخه تولید مسکن نیامدند به آنها فرصت داد که اگر آنها به چرخه تولید مسکن نیایند کاربری این اراضی تغییر پیدا می‌کند و به سایر خدمات تبدیل می‌شود، این یک سیاستی بود که ما اعمال کردیم به علاوه بسته‌های تشویقی که برای مردم برای توسعه درونی شهر‌ها داشتیم و تسهیلاتی که در بافت‌های فرسوده و ساخت و ساز‌ها توسط خود مردم انجام می‌شود اینها مجموعه سیاست‌هایی بودند که ما خواستیم اراضی که در شهر‌ها و کلان‌شهر‌ها وجود دارد برای تولید مسکن به کار گرفته شود. این سیاستی بود که دنبال کردیم هر کدامش را یکی از سازمان‌ها و مجموعه‌های وزارت راه و شهرسازی پیگیری می‌کرد.
 موضوع بعدی حومه شهر‌ها یعنی توجه به شهرک سازی و یا شهر‌های جدید بود، آنچه را که در شهر‌های جدید می‌شد بارگذاری کرد و یا توسعه داد آن جا بارگذاری شد و آن چه را که دیگر در شهر‌های جدید ظرفیت نبود ما مکان‌یابی‌هایی برای ساخت شهرک‌های جدید در اطراف کلان شهر‌ها و شهر‌هایی که مشکل زمین داشتیم این برای کلان شهر‌ها به عنوان سیاست‌هایی که در سال گذشته پیگیری شد و امسال هم پیگیری خواهد شد. در مورد شهر‌هایی که به واسطه موقعیت جغرافیایی آن شهر ما مشکل تامین زمین داشتیم مثل شهر‌های شمالی که شهر‌های شمالی ما از یک طرف به اراضی کشاورزی احاطه دارند که ما اراضی کشاورزی درجه یک و دو را نه به هیچ وجه اجازه قانونی داریم و نه تمایلی داریم که برای ساخت مسکن تخریب کنیم. این یک محدودیت بود که ما در بعضی از شهرهایمان داشتیم، محدودیت دوم جنگل بود که ما به هیچ وجه قطع جنگل را نه جایز می‌دانیم و نه اجازه داریم این کار را انجام بدهیم. این محدودیت‌ها باعث شده بود ما در بعضی از شهرهایمان به سختی تامین زمین انجام بدهیم در آن شهر‌ها چند سیاست را اعمال کردیم، حالا بخشی از شهر‌ها هم کوهستانی بود که توپوگرافی خود زمین و شیب زمین اجازه تامین زمین را نمی‌داد، بحث توافق با مالکین بخش خصوصی را داشتیم. مالکینی که اراضی دارند که درجه یک و دو کشاورزی نیست و با فرمولی که هم مالک از این ارزش افزوده‌ای که دولت بر روی زمینش ایجاد می‌کند منفعت ببرد. هم این که طرح نهضت ملی بتواند از آن زمین استفاده کند، توافقات خوبی را در سال گذشته با مردم داشتیم، بخشی هم به ناچار به خرید زمین روی آوردیم یعنی جا‌هایی مجبور شدیم از مردم، زمین را خریداری کنیم.

 سؤال: متراژ زمین‌ها برای شما مهم است؟ حتماً باید در مقیاس بزرگ باشد؟
 مالکی: چون متقاضیان ما در شهر‌ها بسیار زیاد هستند متاسفانه، چون در گذشته خیلی برنامه‌های مسکن در کشور اجرا نشد با یک انباشت تقاضا مواجه هستیم و این انباشت تقاضا باعث شده که ما تقریباً در همه شهرهایمان فاقدین مسکنی داشته باشیم که نیاز به مسکن دارند، چون در سیاست گذاری و تامین مسکن، ما نگاهمان این است که همه فاقدین مسکن را بتوانیم تامین زمین و تامین مسکن کنیم، قطعاً زمین با مقیاس‌های بزرگ برای طرح نهضت ملی مسکن نیاز است، چون اگر مقیاس‌ها کوچک باشد شاید خیلی اندک بتوانیم به متقاضیانمان پاسخ بدهیم. بنابراین باید مقیاس اراضی بزرگ باشد که ما هم بتوانیم مراحل تصویب و الحاق آن را سپری کنیم. استحضار دارید که نمی‌شود ما برای یک هکتار یا چند هزار متر ببریم این همه مراحل تصویب را در کار گروه‌های تخصصی و شورا‌ها و شورا‌های تصویب کننده طرح‌ها بگذرانیم. پس بهتر است ما اراضی را با مقیاس بزرگتری، آن چیزی که نیاز را رفع کند بتوانیم پیدا کنیم، اما باز هم یک جا‌هایی مجبور شدیم یعنی جا‌هایی ما چند سایت را ایجاد کردیم و لکه را شناسایی کردیم و برای مسکن به کار گرفتیم.

سؤال: الان کدام استان‌ها از جهت مسکن و شهرسازی پیشرو هستند، یعنی مسکن سازی برای شهروندان و کدام استان‌ها کمترین میزان را دارند؟
 مالکی: در همه استان‌ها پروژه‌های نهضت ملی فعال هستند. این که می‌گوییم کدام پیشرو است بیشتر به حجم پروژه و به توفیقی که در تامین زمین برای همه متقاضیان داشته است. یعنی ما استانی نداریم که ما، آنجا پروژه نهضت ملی فعال نداشته باشیم. شما هر استانی را بگویید و هر شهری را در آن استان بروید می‌بینید که بخشی از هر شهر و بخشی از سایت‌های ما برای نهضت ملی فعال هستند و ما پروژه و سایتی نداریم که فعال نباشد، اما استان‌هایی که توانسته‌اند به نسبت متقاضیانی که زمین‌شان را تامین کنند و در اختیار پروژه قرار بدهند؛ استان‌هایی مثل سمنان، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی اینها توانسته‌اند به تعداد متقاضیان تایید نهایی شده‌شان، پروژه تعریف کنند و حالا در روش‌های مختلفی در اختیار مردم قرار بدهند. استان‌هایی هستند که تعداد متقاضیان واجد شرایط آنها خیلی زیاد است شاید اگر ما در میزان کمی تامین زمین نگاه کنیم آن استان رتبه‌های اول، دوم و یا سوم را به دست بیاورد، اما وقتی به تعداد متقاضیان نگاه کنیم می‌بینیم باز هم کسری زمین دارد مثل استان فارس یا خراسان رضوی اینها میزان کمی زمین و پروژه‌هایشان خیلی زیاد است، اما چون تعداد متقاضیانشان هم زیاد است باز هم نیاز به تلاش دارند پس ما نمی‌توانیم استان‌هایمان را در یک رتبه‌بندی خاص بگوییم کدام استان رتبه اول یا دوم دارد، در هر بخش استان‌ها دارای رتبه هستند. بعضی از استان‌ها در بافت فرسوده توفیقات خوبی داشتند، بعضی از استان‌ها در زمینه تامین زمین و تعریف پروژه، بعضی از استان‌ها در پروژه‌های خود مالک، اینها  وقتی جمع‌بندی می‌شود می‌توان رتبه یک استان را ارزیابی کرد.

سؤال: یک واژه‌ای که گاهی اوقات به گوش می‌رسد بحث صنعت شهر است. در مورد این واژه توضیح می‌دهید؟
 مالکی: واژه‌ای بوده که الان مرسوم شده است. آقای رئیس جمهور در شورای عالی مسکن دستوری دادند که ما بتوانیم علاوه بر تلاشی که برای همه مردم داریم، بعضی از اقشار را به صورت خاص پیگیری‌های ویژه‌ای برای مسکنشان کنیم.  یکی از این اقشار، کارگران و کارکنان صنایع هستند که موسوم شده به صنعت شهر، این قشر یک ظرفیت‌هایی در خود آن صنعت وجود دارد که قبلاً کمتر،  به آن توجه می‌شد. مثلا در بعضی از صنایع میزان کارگرانی که در آن صنایع مشغول هستند و بعضاً محل کار و شغلشان مشخص است فاقد مسکن بودند، ما جلسات بسیار زیادی را با صاحبان صنایع داشتیم چه صنعت فولاد، چه صنعت پتروشیمی‌ها و همه کسانی که در کارخانجات و بحث صنعت فعال بودند خدا را شکر بعد از دستوری که آقای رئیس جمهور دادند در سال گذشته حدود ۱۴۰ هزار واحد را با صاحبان صنایع تفاهم کردیم  که در اراضی که ما تامین می‌کنیم و بعضاً خود صنایع اراضی‌شان را می‌دهند و ما مباحث مجوز‌ها را صادر می‌کنیم، زمین را تامین کنیم و برای ساخت مسکن تفاهم کنیم و ان شاالله ۱۰۰ هزار دیگر هم در شرف انجام است که بخشی از آن انجام شده و بخشی از آن تفاهم‌نامه‌هایش مانده است. در سال گذشته ما هر آن چه مدیران صنایع تفاهم کردیم آمدند و اعلام نیاز کردند زمینشان را تامین کردیم و بعضاً کلنگ زنی شد و کار آماده سازی و ساخت شروع شد به عنوان مثال در خواف که بخشی از صنعت سنگ فولاد ما آنجا است توانستیم آن جا بخش زیادی را تامین زمین کنیم، پتروشیمی‌ها را در ماهشهر، یزد، کرمان هر کجا صنعتی بود ما آن جا با مدیران صنایع توافق و تفاهم کردیم و برای کارگرانشان آن چیزی که در شأن خود کارگران محترم و صنعت است تعریف شهرک و یا تعریف مجموعه مجتمع سازی کردیم یا زمین تحویل دادیم که بتوانند ساخت و سازشان را انجام بدهند. این آمادگی همچنان وجود دارد .ما این را یک خط تلاش ممتدی برای خودمان ترسیم کردیم و ان شاالله امسال هم بتوانیم در این بحث توفیقاتی داشته باشیم.

 سؤال: چندی پیش قراردادی بین وزارت راه، مسکن و شهرسازی با نیرو‌های مسلح در مورد تامین مسکن برای نظامیان منعقد شد وضعیت این الان به چه صورت است؟
 مالکی: یکی از موضوعاتی که ما به صورت خاص پیگیری کردیم و خود نیرو‌های مسلح هم اهتمام بسیار زیادی دارند و یک کار جدی و جهادی را شروع کردند تامین مسکن برای پرسنل نیرو‌های مسلح است. این قشر عزیز و زحمتکش نیرو‌های مسلح که ما امنیتی که داریم مرهون زحمات آنها هستیم و در مرز‌ها و پادگان‌ها خدمت می‌کنند. به عنوان یک خط تلاش ویژه هم خود فرماندهان نیرو‌ها و هم وزارت راه و شهرسازی ما این را به عنوان یک خط تلاش ویژه پیگیری کردیم. خوشبختانه در سال گذشته تعداد بسیار زیادی را هم زمین تامین شد و هم تسهیلات مسکن در اختیارشان قرار گرفته شد. پایان سال گذشته بخشی اش را به افتتاح رساندند و بخشی را در حضور آقای رئیس جمهور کلنگ زنی کردند. ما دستورالعملی را باید در قانون می‌نوشتیم، سؤال شما هم که بتوانیم از اراضی در اختیار نیرو‌های مسلح هم برای خود نیرو‌های مسلح استفاده کنیم یا پادگان‌هایی که از شهر‌ها خارج می‌شوند یا اراضی که مازاد دارند، یک زمانی برای نیاز عملیاتی بوده الان نیاز به جای دیگر منتقل شده یا اینکه مازاد است این دستورالعمل و قانونگذار این اجازه را به ما داد که ما از این اراضی هم برای تامین مسکن نیرو‌های مسلح استفاده کنیم ظرفیت بسیار خوبی است، این دستورالعمل تهیه شد و توسط وزیر محترم راه و شهرسازی و وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح امضا شد. این دستورالعمل خیلی کار را برای اداره کل راه و شهرسازی آسان می‌کند.  نقشه راه ما مشخص است اراضی که اعلام می‌کنند به عنوان اراضی مازاد اینها سریع در چرخه مراحل صدور مجوزهایش قرار می‌گیرند و ان شاالله تامین مسکن بخش زیادی از نیرو‌های مسلح در این اراضی اتفاق می‌افتد.

 سؤال: برای اعضای هیئت علمی و کسانی که وابسته به وزارت علوم هستند چه تدبیری کردید؟
 مالکی: دو توافق را با دانشگاه‌ها داریم یک توافق را با وزارت علوم داریم یک توافق را با دانشگاه آزاد اسلامی داریم، در آن جا توافق کردیم هر آنچه زمین شناسایی می‌شود و مازاد هستند از دانشگاه‌ها، ما این را بیاوریم مجوزهایش را صادر کنیم، چون عمدتاً اینها اراضی هستند که کاربری‌های آموزشی دارند و برای بحث مسکن قطعاً اجازه ساخت مسکن را ندارند ما این کار را انجام بدهیم و بعضاً الحاق به محدوده شهر‌ها بشود و بتوانیم از این اراضی هم استفاده کنیم.
ما در سال گذشته چیزی را که به اتفاق آقای رئیس جمهور کلنگ زنی کرده‌ایم ۶۰ هزار واحد، ما اراضی‌اش را شناسایی کرده‌ایم به توافق با روسای دانشگاه‌ها در استان‌ها و شهرستان‌ها و در مرکز رسیده‌ایم، زمین مشخص شد، بعضاً طراحی‌ها انجام شد، کار آماده سازی شروع شده و این هم باز جز آن خط تلاش‌هایی است که ادامه دارد، یعنی ما به صورت هفتگی جلساتی را داریم که بتوانیم این عدد را هر آنچه که بتوانیم زمین تامین کنیم، چه از داشته‌های وزارت راه و شهرسازی و چه از اراضی مازادی که دانشگاه‌ها برای خود دانشگاهیان دارند.  به عنوان یک خط تلاش ممتد داریم پیگیری می‌کنیم، ان شاالله این را هم بتوانیم تا جایی که زمین وجود دارد و زمین شناسایی می‌شود با ملاحظه‌ای که به بحث آموزش و آموزش عالی هیچ لطمه‌ای نخورد. توصیه‌ای که آقای رئیس جمهور و تاکیدی که کرده‌اند در شورای عالی مسکن و بعضاً در جلسات مختلف این است که اول، اولویت نیاز آموزشی دانشگاه‌ها و بعد اگر مازاد بود یعنی توسعه آتی دانشگاه‌ها را هم در نظر گرفته شود. با همین دستور کار، ما پیگیری می‌کنیم که ان شاالله بقیه را هم بتوانیم تامین مسکنشان را انجام بدهیم.

 سؤال:برای طرح جوانی جمعیت تدبیری کرده‌اید زمینی در نظر گرفته‌اید برای مسکن؟
مالکی: یکی از موضوعات و طرح‌های مهم که دولت دارد پیگیری می‌کند و تاکید مجلس محترم هم است و یکی از قوانینی که مورد تاکید همه مسئولین نظام مقدس جمهوری اسلامی است اجرای طرح جوانی جمعیت است. آن چیزی که به سازمان ما برمی‌گردد تامین زمین است، ما باید بتوانیم برای همه کسانی که مشمول قانون هستند یک قطعه زمین تامین کنیم، خوب این هم مثل نهضت ملی از ابتدای قانون که زمینه تامین شده وجود نداشت ما یک فرصتی را گرفتیم و دستور کاری را مقام عالی وزارت به همه مدیران کل استان‌ها ابلاغ کردند، تامین زمین با سرعت شکل گرفت تا پایان سال گذشته بالغ بر ۷۰ هزار قطعه زمین برای ۷۰ هزار متقاضی و واجد الشرایط این قانون با مراسماتی که برگزار شد این هم تقدیم مردم عزیزمان شد و این هم ادامه دارد. پویش‌های بعدی تامین زمین که در هر استان برسد و افراد واجدالشرایط ثبت نام کنند پالایش شود این به طور مستمر ادامه دارد، تا ان شاالله همه کسانی که مشمول قانون هستند زمینشان را دریافت کنند.

سؤال: ما تقریباً برای صنعت شهر‌ها برای کارکنان و کارگران و مهندسان حوزه‌های صنعتی برای بحث‌های مربوط به استادان دانشگاه‌ها و کارکنان وزارت علوم و البته دانشگاه آزاد برای قانون جوانی جمعیت و اینها آیا به صورت مشخص اقشار دیگری هم هستند که یک طرح ویژه‌ای در وزارت مسکن و شهرسازی باشد؟
 مالکی: ببینید ما هر قشری که متولیان آن قشر، تمایل داشته باشند به این طرح کمک کنند  در سازمان شهرسازی به کمک ما بیایند، برایشان حتماً یک طرح ویژه تهیه می‌کنیم، برای نخبگان و دانشگاهیان تعریف شده، قطعاً برای جامعه ورزشکاران و قهرمانان ورزشی، برای هنرمندان، برای اقشاری که خودشان هم تمایل داشته باشند این راه و این آغوش در وزارت راه و شهرسازی باز است که به صورت ویژه پیگیری کنیم. این معنیش این نیست که برای سایر مردم پیگیری نمی‌کنیم ما خودمان را مکلف می‌دانیم برای همه فاقدین مسکن تا آخرین نفری که وجود دارد و  فاقد مسکن است این تلاشمان ادامه پیدا کند. اگر توفیق باشد و توفیق خدمتگزاری به مردم باشد تا آخرین نفس ما حتماً پیگیری می‌کنیم تا همکاران ما بتوانند این تامین مسکن را پیش ببرند، اما اگر اقشاری گروهی به صورت ویژه بخواهند خودشان هم کمک بکنند مثلاً در صنعت شهر‌ها مدیران صنایع به کمک ما آمدند بالاخره مدیری که می‌تواند یک صنعت را مدیریت کند؛ بخشی از یک پروژه شهرک را هم می‌تواند مدیریت بکند بیایند حتماً برای اینها، برای فرهنگیان محترم، برای هنرمندان، برای ورزشکاران، برای ایثارگران، برای همه، ما خط تلاش‌های ویژه‌ای را در وزارت راه و شهرسازی باز کرده‌ایم؛ بستگی به پیگیری‌هایی است که از آن مجموعه شود و متولیان و ما هم پیگیری‌هایی را که شبانه روز انجام می‌دهیم برای همه و برای آن اقشار ویژه انجام خواهیم داد.

 سؤال: آقای دکتر در کشور‌های دیگر یکی یا بار عمده کار ساخت مسکن در اختیار یا روی دوش بخش خصوصی می‌افتد در ایران و در حوزه شما چه مقدار تلاش کرده‌اید بخش خصوصی را به این حوزه جذب کنید و  بخشی از مسئولیت ساخت مسکن را واگذار کنید؟
مالکی: ببینید ما تقریباً همه کار را بخش خصوصی انجام می‌دهد، دولت فقط راهبری می‌کند و تسهیلگری می‌کند. الان ما بخش زیادی از طرح نهضت ملی را فقط زمین و زیرساخت را آماده کرده‌ایم زمین را تحویل مردم چه به صورت انفرادی و چه به صورت گروهی داده‌ایم شما اگر که همکارانتان بتوانند گزارش تهیه بکنند؛ مثلاً شهر فریمان و خیلی از شهر‌های خراسان جنوبی، یزد خود مردم دارند ساخت و ساز انجام می‌دهند یعنی مستقیم خود مردم درگیر ساخت و ساز مسکنشان شده‌اند، ما فقط کمک می‌کنیم زمین تامین می‌کنیم، زیرساخت می‌بریم، مجوز‌ها و تخفیفات و تسهیلات خود مردم هم می‌آیند و مشارکت می‌کنند، آن چیزی را هم که ما در قالب انبوه سازی داریم انجام می‌دهیم باز به صورت غیر مستقیم بخش خصوصی است پیمانکاران بخش خصوصی و انبوه سازان بخش خصوصی اینها می‌آیند و ما از طرف مردم با انبوه سازان طرف قرارداد می‌شویم و انبوه سازان مجتمع سازی می‌کنند و به مردم تحویل داده می‌شود. یعنی دولت خودش مداخله مستقیم به آن شکلی که بگوییم دولت خودش می‌آید واحد می‌سازد و تحویل می‌دهد دیگر به آن صورت نداریم، بیشتر بخش خصوصی است یا با واسطه یا بدون واسطه انجام می‌دهند. همین دانشگاهی‌ها، صنعت شهر‌ها اینها همه خودشان دارند انجام می‌دهند. ما فقط بستر را آماده می‌کنیم و کمک می‌کنیم و پشتیبانی می‌کنیم که زودتر ساخته شود.

 سؤال: یعنی در واقع سازمان ملی زمین و مسکن کار تصدی گری نمی‌کند و متولی‌گری و راهبردی و سیاستگری می‌کند یک موضوعی که اولاً در این زمینه بفرمایید یک موضوع دیگری که وجود دارد این است که آیا ما دقیق یک آمایش سرزمینی برای حوزه مسکن و شهرسازی داریم که بدانیم چه مقدار مسکن در این شهر نیاز است و برنامه ما طی مثلاً ۵ سال آینده چیست؟
مالکی: بله، ما بحث طرح جامع مسکن را داشتیم با برنامه‌ریزی که در ابتدای دولت شد سهمیه‌ای که در استان‌ها مشخص شد دقیقاً بر اساس برنامه‌ریزی و طرح جامع مسکنی که نیاز استان‌ها و شهر به شهر مشخص بود پیشرفت هم، آمایش وجود دارد هم اینکه ما طرح جامع مسکن را داریم، خوب طرح جامع مسکن هم دارد به روز می‌شود که ببینیم در آن طرح از ظرفیت‌هایی که قانونگذار پیش بینی کرده استفاده کنیم و از آن مهمتر ما خیلی جلوتر آماده‌ایم ما دیگر افراد را ثبت نام کرده‌ایم و پالایش کردیم و واجد شرایط بودنشان را بررسی کرده ما الان فرد را و خانواده را کاملاً شناخته شده و با مشخصات کامل داریم و بر اساس آن داریم برنامه‌ریزی می‌کنیم.

 سؤال:یکی از موضوعاتی که برخی از مخاطبین راجع به آن صحبت می‌کنند اینکه در واقع کسانی که واجد شرایط دریافت زمین هستند این چه کسانی هستند، چون بعضی‌ها می‌گویند که قرمز شده به این دلیل که قبلاً گرفتن وضعیت چطور است؟
مالکی: ببینید در ماده ۱ آیین نامه اجرایی قانون فاقدین مسکن یا واجدین شرایط را که ما می‌گوییم تعریف کرده آنجا می‌آید تعریف می‌کند و می‌گوید که واجدین شرایط، کسی است که از سال ۵۷ یعنی بعد از انقلاب تا الان از تسهیلات دولتی مسکن استفاده نکرده باشد، چون ما نتوانستیم هنوز برای همه واجدین شرایطمان تامین کنیم اینجا به درستی گفته شده که اولویت با کسانی است که تا الان استفاده نکرده‌اند. خب اگر کسی از تسهیلات مسکن استفاده کرده باشد یا زمین گرفته باشد یا خانه گرفته باشد، در طرح‌های گذشته دولتی یا تسهیلاتی را وامی را گرفته باشد منجر شده باشد به مسکن این را به عنوان فرم جیم قرمز ما می‌شماریم، یعنی ما به محض اینکه مراجعه می‌کند می‌گوییم که شما یک بار از تسهیلات دولتی برای مسکن استفاده کرده‌اید. این یکی از شرایطی است که ما وقتی که فرم جیم قرمز باشد نمی‌توانیم مجدد، چون کسان دیگری هستند که همان یک بار را هم تا الان نتوانستند استفاده بکنند و آنها واجدین شرایطی هستند که ما به عنوان فرم جیم سبز می‌شناسیم و اینها را ما  برایشان تکلیف داریم. موضوع دوم این است که خودش و افراد تکفلش فاقد مسکن باشند، یعنی اگر فردی مسکنی را در یک شهری داشته باشد و صاحب مسکن باشد در برنامه‌های ما به عنوان برنامه‌های حمایتی مسکن نمی‌آید ولی خودش می‌تواند از تسهیلات استفاده کند؛ خانه‌اش را تبدیل کند به دو خانه مثلاً زمین داشته باشد این زمین را تولید مسکن کند؛ چند واحد بسازد، اما از تسهیلات حمایتی مسکن مثل زمین و تسهیلات که ما برای فاقدین مسکن می‌دهیم دیگر نمی‌تواند استفاده کند مگر اینکه در ۵ سال گذشته آن خانه را فروخته باشد یا از دست داشته باشد دوباره بیاید جزء صف واجدین شرایط شرط بعدی متاهل بودن است،  یعنی باید متاهل باشد یعنی افرادی هستند که تشکیل خانواده داده‌اند و شرط بعد هم این است که در آن شهری که تقاضا دارد سکونت داشته باشد این نشود که مثلاً ما مهاجرت را دامن بزنیم از این شهر به این شهر باید حتماً محل سکونت در شهر مورد تقاضایش داشته باشد. ما به این واجد شرایط می‌گوییم یعنی کسانی هستند که واجد شرایط مسکن هستند فرم جیم قرمز که سؤال کردید فقط تسهیلات دولتی است که استفاده کرده‌اند بعضاً و برای بار دوم نمی‌توانند استفاده کنند.

سؤال: یک پرسشی که وجود دارد و بار‌ها راجع به آن صحبت کرده‌اند این است که ما الگوی مسکنمان به چه صورت باید باشد بعضی طرفدار بلندمرتبه سازی و برج‌سازی هستند بعضی‌ها می‌گویند ویلایی شما برای شهر‌های مختلف راهبرد‌های متفاوت دارید یا نه؟
 مالکی: بله ببینید شهر‌های ما طرح‌های جامع و تفصیلی دارند که اینها مطالعه شده به عنوان یک سند بالادستی توسعه شهری هم شهرداری‌ها و هم ما ملزم هستیم که این طرح‌ها را اجرا کنیم، ما در سازمان ملی زمین مسکن تابع طرح‌هایی است که به عنوان اسناد بالادستی در شورا‌های صلاحیت‌دار مصوب می‌شود اگر در شهری تراکم را یا طبقه را دو طبقه دیده باشد. قطعاً ما بیشتر از آن اجازه نداریم و این کار را نخواهیم کرد کمتر را انجام می‌دهیم جایی زمین داشته باشیم ما زمینمان به اندازه کافی باشد. اولویت ما واگذاری زمین انفرادی است که مردم خودشان ویلایی بسازند، اما جا‌هایی که ما محدودیت زمین داریم؛ متقاضیان تعدادش زیاد است تابع ضوابطی هستیم که شورای برنامه‌ریزی شورای عالی برای ما مصوب می‌کند و بیشتر از آن، ما این اجازه را نداریم به عنوان دولت ساخت و ساز انجام بدهیم، اما در طرح نهضت ملی مسکن یک تنوعی از اینها وجود دارد. سیاست ما در دولت و وزارت راه و شهرسازی این است که آنجایی که زمین به اندازه کافی برای متقاضیان وجود داشته باشد ما حتماً آن چیزی را که تمایل دارند تراکم پایین و در طبقات پایین آن سیاست ما است و باید اجرا شود که بتوانند مردم زندگی بهتری را داشته باشند یک جا‌هایی مثل شهر‌های شمالی که بحث کردیم یا جا‌هایی که تامین زمینمان به سختی اتفاق افتاده آنجا هم با ملاحظه‌ای نه با برج سازی و تراکم بالا یک خورده از زمین استفاده بیشتری می‌کنیم.

سؤال: یک دقیقه وقت است اگر نکته‌ای هست بفرمایید؟
مالکی: ضمن اینکه از شما تشکر می‌کنم به خاطر برنامه خوبتان یک نکته را بگویم که همکاران ما در وزارت راه و شهرسازی و در سازمان ملی زمین و مسکن شبانه روز پای کار نهضت ملی هستند و ایستاده‌اند و این اطمینان را به همه مردم می‌دهیم که ما تا آخرین نفری که صاحب خانه شود این موضوع را به صورت جهادی دنبال می‌کنیم موضوع دوم اینکه طرح نهضت ملی مختص وزارت راه و شهرسازی نیست، یک طرحی است که همه ارکان دولت درگیرش هستند همه وزرای محترم ریاست محترم جمهور و همه دولت و این اطمینان را می‌دهیم که این طرح مطمئن‌تر و با سرعت بیشتر و با کیفیت بیشتر از طرح‌های گذشته به پیش می‌رود و از همه هم کمک می‌خواهیم در این بخش که همکاری کنند چه در بخش دولت و چه در مجلس محترم نمایندگان محترم که کمک کنند که ان شاالله این طرح‌ها زودتر به نتیجه برسد و ما بتوانیم زودتر واحد‌هایی که در دست اجرا است به مردم تحویل بدهیم.