دنیا خوب است، اما وابستگی به آن نه+فیلم

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، خداوند در قرآن می فرماید: در آنچه خدا به تو داده، سرای آخرت را بطلب و بهره ات را از دنیا فراموش مکن و همان گونه که خدا به تو نیکی کرده نیکی کن و هرگز در زمین در جستجوی فساد مباش، که خدا مفسدان را دوست ندارد! "

دنیا در خدمت آخرت
" در آنچه خدا به تو داده است سرای آخرت را جستجو کن" اشاره به اینکه مال و ثروت بر خلاف پندار بعضی از کج اندیشان، چیز بدی نیست، مهم آن است که ببینیم در چه مسیری به کار می‌افتد، و اگر بوسیله آن" ابتغاء دار آخرت" شود، چه چیزی از آن بهتر است؟ اگر وسیله‌ای برای غرور و غفلت و ظلم و تجاوز و هوسرانی و هوسبازی شود، چه چیز از آن بدتر؟!

دنیا در کلام امام علی علیه السلام

این همان منطقی است که در جمله معروف علی السلام در باره دنیا به روشنی از آن یاد شده است:" کسی که به دنیا به عنوان یک وسیله بنگرد چشمش را بینا می‌کند، و کسی که به عنوان یک هدف نگاه کند نابینایش خواهد کرد"! 
و قارون کسی بود که با داشتن آن اموال عظیم، قدرت کار‌های خیر اجتماعی فراوان داشت، ولی چه سود که غرورش اجازه دیدن حقایق را به او نداد. 

معنای دنیا
در واقع دنیا از «دنأ» و به معنای پست‌تر و ناچیزتر -در مقایسه با زندگی آخرت-، یا از «دنو» به معنای نزدیک‌تر -در مقایسه با زندگی آخرت- است
دوستی دنیا، اعم از حب مال، مقام، شهوت جنسی، برتری‌جویی، تن‌پروری، انتقام‌جویی و مانند اینها، گاه چنان طوفانی در روح انسان ایجاد می‌کند که موجب می‌شود انسان حیات دنیا را بر آخرت ترجیح بدهد.

دنیا چند نوع است؟
اما باید توجه داشت که در بیان قرآن و روایات، دنیا به دو قسم تقسیم شده است: دنیای مذموم و دنیا ممدوح.
قرآن کریم در آیات متعدد، گاهی زندگی دنیا را به «لهو و لعب» توصیف کرده، و آن‌را عامل غرور و فریب می‌داند و به انسان هشدار می‌دهد تا متاع و زرق و برق‌های فریبنده‌ی این جهان او را غافل نکند.
همچنین در فرهنگ قرآن، از عوامل مهم فریب انسان، آرزو‌های دنیایی و طولانی مربوط به زندگی مادی او است. در جایی دیگر قرآن، دنیا را متاع قلیل معرفی می‌کند.
در همین راستا، در اغلب مواردی که در کلام معصومان (ع)، سخن از دنیا به میان آمده، انسان‌ها را از فریب آن بر حذر داشته‌اند.
رسول خدا (ص) در کلامی پر معنا فرمود: «اگر آنچه من از دنیا می‌دانم شما نیز بدانید، جان‌هایتان از فریب آن ایمن می‌شود»
امام علی (ع) هم فرمود: «از دنیا حذر کنید که دنیا بی‌وفا و پرمکر و فریب است؛ بخشنده‌ای خسیس و پوشاننده‌ای برهنه کننده است»

دنیای وابسته کننده
مشابه این عبارات در کلام معصومان (ع) بسیار است که به تبیین دنیای مذموم و ناپسند اشاره می‌کنند؛ دنیایی که صاحبانش آن‌را برای خودشان بخواهند و نگاه استقلالی به آن داشته باشند. قطعاً برای صاحبان این نگاه، انفاق، خسارت، زیان و کم شدن است و گذشت و ایثار بی‌معنا خواهد بود.
امام صادق (ع) چه زیبا و رسا دنیای مذموم را به تصویر کشیده است: «دنیا مانند تصویری است که سر آن تکبر، چشمش حرص و آزمندی، گوشش طمع، زبانش ریا، دستش شهوت، پایش خودپسندی، قلبش غفلت، رنگش فنا و حاصلش نابودی است».

دنیای ترقی دهنده
اما اگر این فرصت‌های دنیایی، با بصیرت و اراده‌ی دارنده‌ی آن، تغییر جهت داده و نردبانی برای رسیدن به اهداف الهی شوند، سرمایه‌هایی می‌شوند که خدا آن‌ها را از مؤمنان می‌خرد و بهشت جاودان و سعادت ابدی به آن‌ها می‌بخشد.

حضرت علی (ع) فرمود: «دنیا برای رسیدن به آخرت آفریده شده، نه برای رسیدن به خود»
بنابر این، دنیا سرای امتحان و آزمایش است؛ محل عبور است نه جای استقرار؛ وسیله است نه هدف (وسیله‌ای است برای تحصیل سرنوشت)، پلی است برای رسیدن به صراط قیامت و حضور در محضر رب العالمین و جای خوف و نگرانی و احساس خطر است، نه جایگاه امنیت و قرارگاه و استراحتگاه.

انسان قرآنی این حقیقت را از کلام قرآن و اهل‌بیت (ع) درمی‌یابد که زندگی دنیا بازیچه‌ای بیش نیست و زندگی حقیقی آخرت است.
علاوه بر آنچه گفته شد باید افزود، رابطه‌ی برخورداری از دنیا و آخرت در کلام معصومین (ع) عکس هم است. اگر انسان از دنیا بهره برد، به همان میزان از بهره‌های آخرت او کاسته می‌شود.

امام صادق (ع) فرمود:«آخرین پیامبری که وارد بهشت می‌شود سلیمان بن داود است؛ زیرا به او دنیا داده شد».
 راه‌های خلاصی از حب دنیا
برای خلاصی از حب دنیا، بهترین و اثربخش‌ترین راه، اصلاح نفس و رسیدن به مقام بندگی و عبودیت خداوند است.

اصلاح نفس راه اساسی
 اما راه اساسی اصلاح نفس و رسیدن به ملکات نفسانی، طبق آموزه‌های قرآنی، به کار گرفتن سلسله‌ای از علوم و معارف الهی و قرآنی است؛ یعنی به قدری آگاه و بصیر شود که دیگر در نفس او جایی برای حب دنیا و رذایل اخلاقی باقی نماند، به طوری نسبت به گناه و حب شهوات و آثار آن معرفت پیدا کند که نه تنها علاقه و دلبستگی به آن‌ها نداشته باشد، بلکه حتی نزدیکی به آن‌ها را کراهت و ناپسند بشمارد.

اهمیت اصلاح نفس
اما اهمیت رسیدن به مقام بندگی و عبودیت خداوند در جهت ترک تعلقات دنیا و خلاصی از حب دنیا و شهوات آن‌را می‌توان در حدیث معروف بصری و از قول امام جعفر صادق (ع) جست‌وجو کرد.آن‌جا که حضرت در پاسخ به پرسش از حقیقت عبودیت، فرمود:سه چیز است

معنای عبودیت

اول این‌که بنده برای خود درباره‌ی آنچه خداوند به او سپرده احساس مالکیت نکند؛ زیرا بندگان مالک چیزی نیستند.

دوم این‌که برای خود بدون در نظر گرفتن خواست و اراده‌ی خدا تدبیر و برنامه‌ریزی مستقلی نکند. 
سوم این‌که تمام دل‌مشغولی‌اش اوامر و نواهی خداوند باشد.
نتیجه‌اش این می‌شود که اگر بنده‌ای خود را مالک چیزی نبیند، انفاق بر او در جا‌هایی که خداوند امر کرده آسان می‌شود و اگر بنده تدبیر خویش را به خدا بسپارد، مصیبت‌های دنیا بر او آسان می‌شود و اگر دل‌مشغولی بنده‌ای اوامر و نواهی خدا باشد، دیگر مجالی پیدا نمی‌کند تا به جدال و کشمکش با مردم مشغول شود.

راه اصلاح نفس
از سوی دیگر باید دانست، همیشه براى علاج قطعى بیماری‌ها باید به اسباب آن را ریشه‌کن کرد، و تا اسباب بیمارى ریشه‌کن نشود درمان‌ها سطحى و ناپایدار است؛ و به تعبیر دیگر، جنبه مسکّن را دارد.
علاوه بر آنچه به عنوان اساسی‌ترین راه حل نجات از دنیادوستی گفته شد، راه‌های بسیاری برای رهایی از بیماری حب دنیا توصیه شده است؛ مانند:
 ۱ خودشناسی: انسان باید خود را به خوبى بشناسد و بداند موجودى است آسیب‌پذیر که فاصله‌ی میان مرگ و زندگى او بسیار کم است.
امروز سالم است و پر نشاط، فردا ممکن است گرفتار سخت‌ترین بیماری‌ها، یا اندوه‌بارترین مصایب شود.
امروز قوى و غنى و قدرت‌مند است، فردا ممکن است از ضعیف‌ترین و فقیرترین افراد باشد؛ و نمونه‌هاى آن صفحات تاریخ بشریّت را پر کرده است.

قدرت روح مانعی برای گناه

این اندیشه در او روحیه‌ی متعالی هجرت و جهاد را زنده می‌کند؛ هجرت به معنای دوری از کانون‌های کفر و شرک و ظلم و گناه و نیز از عوامل و زمینه‌های گرایش به دنیاپرستی، و جهاد به معنای آمادگی برای مبارزه و مقابله با مصادیق ظلم و فساد و بی‌عدالتی در دنیا، این روحیات، انسان را متعالی و بی‌نیاز از دنیا پرورش داده و در مسیر مقابله با دنیای مذموم و کسب رضای الهی تربیت می‌کند.

بیشتر بخوانید:چطور عاقبت بخیر شویم؟ +فیلم
 ۲ .تفکردر آثار سوء حب دنیا: انسان در ماهیت دنیا و آثار سوء حب دنیا تفکر کرده و درباره‌ی بى‌اعتبارى دنیا که «از نسیمى دفتر ایّام بر هم مى خورد» بیاندیشید، این فرایند نتایج بسیار ارزشمند و زمینه‌های مبارکی را برای بیداری و پرهیز از دنیاگرایی و نیز گرایش به معنویت و روحیه‌ی آخرت‌گرایی در انسان ایجاد می‌کند.

سخنان حجت الاسلام قمی درباره وابستگی به دنیا

منابع: اسلام کوییز، ویکی فقه