راز انگشتان قطع شده

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، بر اساس نقاشی‌هایی که از مردمان باستان در غار‌ها بجا مانده است، بسیاری از آن‌ها فاقد برخی انگشت‌ها بودند. بسیاری از دیوارنگاره‌های غار، دستانی را به تصویر کشیده‌اند که انگشتان گمشده دارند. تیم سه‌نفره‌ای از محققان باور دارند دلیل این موضوع را کشف کرده‌اند: این افراد به عمد و آگاهانه انگشتان‌شان را قطع کردند. در حال حاضر این گفته هنوز یک حدس است، اما محققان باور دارند در آینده شواهدی بدست خواهند آورد که به روشن شدن این سنت عجیب اجداد دور ما کمک خواهد کرد.

از دیدگاه انسان‌شناختی، مردمان عصر سنگ از جالب‌ترین اجداد ما هستند. آن‌ها با استفاده از سنگ، چوب و مهارت ذاتی خودشان، ابزار می‌ساختند، آتش درست می‌کردند، جوامع پیچیده تاسیس می‌کردند، سگ‌ها را اهلی می‌کردند و تقریباً در تمام جهان گسترش یافته بودند. این مردمان که حیات‌شان از ۵۰۰۰۰ سال پیش آغاز شد و دانشمندان دوره زیست آن‌ها را «عصر سنگ پسین» می‌نامند از خودشان تمام انواع هنر و دست‌سازه‌ها را برای دانشمندان امروزی به جا گذاشتند. از بین این دست‌سازه‌ها می‌توان به دیوارنگاره‌های غار اشاره کرد؛ جایی که آن‌ها جزئیات زندگی‌شان را برای نسل‌های آینده ثبت می‌کردند.

بیشتر بدانید؛ از عبارت فارسی روی مقبرۀ ۵ هزار ساله

شناخته‌شده‌ترین این نقاشی‌ها، تصاویری از گاومیش کوهان‌دار یا صحنه‌های شکار است، اما تاکنون نقاشی‌های ساده از «دست» متداول‌ترین آن‌ها بشمار می‌روند. مردمان عصر سنگ در سراسر دنیا روی دیواره‌های غار، اثر کف‌دست خودشان را بجا گذاشته‌اند و بنا به دلایلی، بسیاری از آن‌ها فاقد برخی انگشت‌ها است. این موضوع می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد، مثلاً شاید آن‌ها انگشتان‌شان را در اثر یخ‌زدگی از دست می‌دادند، اما یک چیز این توضیح با عقل جور درنمی‌آید. برای مثال، حتی در مناطقی با آب و هوای گرم این قبیل نقاشی‌ها دیده شدند؛ جایی که امکان ندارد مردم انگشتان‌شان را از یخ‌زدگی از دست داده باشند.

محققان دانشگاه سایمون فریزر در کانادا احساس کردند از آنجا که در مکان‌های بسیار زیادی در دنیا، شمار بسیار زیادی از نقاشی‌ها حاوی دست‌هایی است که انگشتان گمشده دارند این موضوع نمی‌تواند اتفاقی باشد، به همین دلیل نگاهی به قبایل امروزی انداختند تا ببینند آیا هیچ‌یک از آن‌ها کار مشابهی نظیر این (قطع انگشتان) انجام می‌دهند. چیزی که آن‌ها یافتند این بود که نه تنها مردمانی هستند که هنوز انگشتان‌شان را قطع می‌کنند، بلکه این سنت به طرز شگفت‌انگیزی متداول است. محققان ۱۲۱ فرهنگ از سراسر دنیا را یافته‌اند که شکلی از سنت قطع انگشت را اجرا میکنند.

اما دلیل این کار در فرهنگ‌های مختلف بسیار متنوع است: برخی افراد بنا به دلایل مذهبی مثلاً پیشکش کردن یا طلسم خوش‌شانسی انگشتان‌شان را قطع می‌کنند. در اسناد بجامانده مواردی شرح داده شده که در آنها، مادران انگشت کودک خودشان را می‌بریدند و آن را قورت می‌دادند تا خوش‌شانسی در زندگی نصیب فرزندشان شود. جوامع زیادی هم بوده‌اند که زمان عزاداری برای از دست دادن عزیزشان، یک انگشت‌شان را می‌بریدند و البته انجام این کار به عنوان مجازات نیز جلوی شرارت مجرم را می‌گرفت.
با وجود گستردگی این سنت در دنیای امروز، باورش سخت نیست که مردمان باستان نیز این سنت را داشته باشند، اما این گزارشات را نمی‌توان مدرک تلقی کرد و نویسندگان این پژوهش نیز می‌دانند تفاوت زیادی میان احتمال وقوع یک عمل و اطمینان از وقوع آن وجود دارد. بدون شواهد و مدارک قطعی در مورد قطع انگشتان، این گفته‌ها را باید فرضیه قلمداد کرد، اما حالا با انتشار این مقاله، دست کم باستان‌شناسان می‌دانند دنبال چه چیز بگردند و شاید این مدرک به زودی پیدا شود.

منبع: فرادید/ مترجم: زهرا ذوالقدر