در چنین روزی بر دنیا چه گذشت؟
تقویم تاریخ؛ از تولد ویل دورانت تا اعتصاب کارکنان تلویزیون
امروز پنجشنبه پانزدهم آبان سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، برابر با ۱۹ ربیع الاول سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با پنجم نوامبر سال ۲۰۲۰ میلادی است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مهمترین رویدادهای تاریخی جهان در چنین روزی ( پانزدهم آبان ) به شرح زیر است:
درگذشت جیمز ماکسول، بنیانگذار قوانین نور و الکتریسیته
۱۴۱ سال پیش در چنین روزی پنجم نوامبر سال ۱۸۷۹ میلادی "جیمز ماکسول" فیزیکدان معروف و بنیان گذار قوانین نور و الکتریسیته درگذشت.
جِیمز کلارْکْ ماکْسْوِلْ (James Clerk Maxwell)، در ۱۳ نوامبر ۱۸۳۱ م در اسکاتلند به دنیا آمد. وی در سال ۱۸۷۱ م، کتاب خود به نام دوره الکتریسیته و مغناطیس را منتشر کرد. این اثر چنان بدیع بود که ماکسول بلافاصله به سمت استاد کرسی فیزیک دانشگاه کمبریج انگلستان انتخاب شد. وی در این کتاب توانست با مجموعه چهار معادله کوتاه خود، واکنش و تاثیر متقابل میدانهای الکتریکی و مغناطیسی را به درستی شرح دهد و مکتشف و بنیانگذار قوانین نور و الکتریسیته لقب بگیرد. وی همچنین دریافته بود که تمامی مولکولهای یک گاز با سرعت واحدی حرکت نمیکنند، از این رو فرمولی به دست آورد که نشان میداد چه بخشی ازمولکولهای یک گاز در حرارت مورد نظر، با چه سرعت مشخصی حرکت خواهند کرد. این فرمول که فرمول انتشار ماکسول خوانده میشود، یکی از پر استفادهترین فرمولهای ریاضی است و کاربردهای مهمی در شاخههای فیزیک دارد. عمر جِیمز کلارک ماکسول کوتاه بود و وی در پنجم نوامبر ۱۸۷۹ م در ۴۸ سالگی در گذشت.
تولد ویل دورانت، نویسنده تاریخ تمدن جهان
۱۳۵ سال پیش در چنین روزی پنجم نوامبر سال ۱۸۸۵ میلادی "ویل دورانْتْ" (Will Durant) نویسنده، فیلسوف و مورخ شهیر امریکایی در ایالت ماساچوست متولد شد.
وی پس از طی مراحل تحصیلی، موفق به اخذ دکترای فلسفه شد و به تدریس پرداخت. ویل دورانت در سال ۱۹۱۴ م مدرسه لیبرتمپل را در نیویورک تأسیس کرد و در حدود ۱۳ سال مدیریت آن را برعهده داشت. ویل دورانت کتاب تاریخ فلسفه را در سال ۱۹۲۶ منتشر کرد و موفقیت عظیم این کتاب باعث شد ویل دورانت متقاعد شود تمام عمر خود را وقف نوشتن تاریخ تمدن کند. از این رو برای تهیه مدارک تاریخی و انجام تحقیقات لازمْ سه سفر به دور دنیا انجام داد. سرانجام با انتشار کتاب ده جلدی تاریخ تمدن ویل دورانت، این اثر به زودی به کتابی شگفت انگیز و پرفروش تبدیل شد و به ۱۲ زبان دنیا ترجمه شد. ویل دورانت در این کتاب نوشت، تمدن رودی است با دو ساحل که به زعم وی، تاریخ نگاران تنها به خود رود توجه می کنند، آن هم رودی که گاه به دست آنها که می کُشند و می دزدند، پر از خون شده است؛ بنابراین وی تلاش کرد در کتاب تاریخ تمدن، حوادثی را که در دو سوی رود اتفاق افتاده به نگارش درآورد. ویل دورانت در نهم نوامبر ۱۹۸۱ م در ۹۶ سالگی در زادگاه خود درگذشت.
درگذشت الکسیس کارل، مخترع قلب و خون مصنوعی
۷۶ سال پیش درچنین روزی، پنجم نوامبر سال ۱۹۴۴ میلادی دکتر «الکسیس کارل» (Alexis Carrel)، پزشک، زیست شناس و فیلسوف فرانسوی درگذشت.
آلِکْسیسْ کارلْ، در ۲۸ ژوئن ۱۸۷۳ م در پاریس به دنیا آمد. وی در سال ۱۹۱۲ م به دلیل تکنیک خاص بخیه زدن رگهای خونی به دریافت جایزه نوبل در رشته طب و فیزیولوژی نایل آمد. کارل در جریان جنگ جهانی اول، مادهای ضدعفونی کننده ساخت که در جلوگیری از عفونت زخمهای مجروحان، تاثیر فوق العادهای داشت. وی در سال ۱۹۳۰ م طرحی برای ساخت تلمبهای ارائه داد که در برابر میکروبها مقاومت داشته باشد و همین تلمبه است که اکنون از آن به عنوان قلب مصنوعی، تعبیر میکنند. همچنین زنده نگهداشتن قلب و کلْیه جانوران به وسیله جریان خون مصنوعی از دیگر کارهای دکتر کارل است. وی نظریات خود را در کتابی به نام بشر موجود ناشناخته، گردآورد و در آن با مفهوم دموکراسی مغرب زمین مخالفت کرد. آلکسیس کارل به هنگام اشغال فرانسه توسط ارتش آلمان نازی به خدمت در حکومت ویشی وابسته به آلمان پرداخت و با بازپسگیری فرانسه توسط متفقینْ از کار برکنار شد، ولی قبل از آنکه به اتهام همکاری با دشمن محاکمه شود، در پنجم نوامبر ۱۹۴۴ م در ۷۱ سالگی درگذشت.
اعتصاب کارکنان رادیو و تلویزیون ایران
۴۲ سال در چنین روزی، پانزدهم آبان سال ۱۳۵۷ هجری شمسی اعتصاب کارکنان رادیو و تلویزیون ایران، در اعتراض به رژیم شاه آغاز شد.
اعتصاب در رادیو و تلویزیون به منظور افزایش فشار بر رژیم شاه و برای تسریع روند سرنگونی آن انجام شد. در همین روز ماموران این رژیم به موسسات مطبوعاتی حمله و عدهای از روزنامه نگاران را بازداشت کردند که در نتیجه چاپ روزنامههای کثیرالانتشار نیز متوقف شد.
درگذشت آیت الله شیخ مهدی نوغانی، عالم و فقیه فاضل
۲۸ سال پیش، در روز پانزدهم آبان سال ۱۳۷۱ هجری شمسی آیت الله شیخ «مهدی نوغانی»، عالم و فقیه فاضل و پرتلاش، درگذشت.
وی در سال ۱۳۰۵ ه. ش در شهر مقدس مشهد در شمال شرق ایران متولد شد و پس از پایان دوران ابتدایی، تحصیل در علوم دینی را آغاز کرد. آیت الله نوغانی توانست از محضر عالمان برجسته و گرانقدری استفاده کند و خود نیز با جدیت به تدریس و تبلیغ معارف دینی پرداخت. در پی آغاز نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی (ره)، وی نیز به روشنگری علیه نظام استبدادی شاه پرداخت و از رهبران انقلاب در خراسان در شمال شرقی ایران بود. آیت الله نوغانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران همچنان به وظیفه تبلیغ دین و ارشاد مردم ادامه داد.
درگذشت جورج جرداق، نویسنده مسیحی مولف کتاب درباره امام علی (ع)
۶ سال پیش در چنین روزی، پنجم نوامبر ۲۰۱۴ میلادی جورج جرداق، نویسنده، شاعر و نمایشنامه نویس مسیحی و مؤلف کتاب الامام علی صوت العدالة الانسانیه درگذشت.
جورج سمعان جرداق (George Jordac) در سال ۱۹۲۶ میلادی در شهر مرجعیون لبنان متولد شد. وی استاد ادبیات و فلسفه اسلامی در دانشگاه بیروت بود. جرداق ۳۰ جلد کتاب تألیف کرده است که مهمترین اثر وی «الامام علی صوت العدالة الانسانیه» در ۵ جلد میباشد. جورج جرداق دلیل نوشتن درباره امیرالمؤمنین علیبن ابیطالب (ع) و عدم نوشتن درباره شخصیت دیگری غیر از علی (علیه السلام) را چنین میگوید: "عدهای از مردم کشورهای حوزه خلیج فارس و مصر به من پیشنهاد میکردند، که مثلاً در مورد دیگر خلفای اسلامی و یا دیگران بنویسم ...، اما من نپذیرفتم، نه به این خاطر که بخواهم بگویم دیگران بد هستند، نه اصلاً اینطور نبود، بلکه من پس از علی (علیه السلام) کسی را شایسته نوشتن ندیدم و تصمیم گرفتم که جز در مورد علی (علیه السلام) ننویسم... انقلاب علی (علیه السلام) انقلاب انسانی، اجتماعی، فکری و فرهنگی بود و در آن بین دو جبهه فسق و قتل و قاچاق انسان و برده و مرگ از یک طرف و جبهه دین و رحمت و عدالت و انسانیت و آزادی و حیات فاصلههای زیادی بود. موظف شدم که جبهه علی (علیه السلام) را که خالصترین جبههها است، مورد بررسی و تحلیل قرار دهم، این جبهه راه را برای من روشن کرد و چراغ راهم شد".