چگونه از وجود قند خون مطلع شویم

یکی از نکاتی که در برگه آزمایش افراد مورد توجه فرد و پزشک است، قند خون است. باتوجه به وجود بیش از ۸ میلیون بیمار دیابتی در کشور بیشتر افراد به سنجش میزان قند خون خود حساس هستند. قند خون در بررسی بیماری دیابت کاربرد دارد و در آزمایش همه افراد بویژه کسانی که زمینه خانوادگی ابتلا به دیابت دارند یا به لحاظ سنی بالای ۴۰سال سن دارند در خواست می‌شود.
در نسخه آزمایش خون آزمایش قند را بصورت شاخصه هایی، چون FBS (قند ناشتا) یا BS قند (غیرناشتا) می‌بینیم.
البته باید گفت قند بیمار فقط از طریق خون بررسی نمی‌شود بلکه در آنالیز یا تجزیه آزمایش ادرار هم قند فرد مورد بررسی قرار می‌گیرد.
آزمایش قند خون یا ادرار از جمله آزمایش‌هایی است که نیاز به ۸ تا ۱۰ ساعت ناشتایی دارد تا به جواب درستی در نتیجه آزمایش برسند بنابراین شب قبل از این آزمایش باید فرد از خوردن بیش از حد مواد قندی نیز پرهیز کند و با رعایت ساعت ناشتایی خود فقط آب میل کند.
آزمایش قند خون در موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
شناسایی هایپرگلیسمی یا قند خون بالا و هیپوگلیسمی یا قند خون پایین بنابراین این آزماش می‌تواند برای کمک به شناسایی بیماری دیابت، تشخیص بیماری پیش دیابت و دیابت حاملگی کمک می‌کند.
قند ناشتا یا گلوکز ناشتا یا FBS است و این آزمایش، میزان گلوکز خون را بعد از ناشتا بودن برای حداقل ۸ ساعت اندازه گیری می‌کند و میزان طبیعی آن بین ۷۰-۱۰۰ است.
آزمایش شناسایی قند خون دیگری با نام آزمایش تحمل گلوکز ۲ ساعته (GTT) نیز داریم که در صورت بالا بودن قند خون ناشتا از بیمار درخواست می‌شود برای این آزمایش، فردی که FBS بالاتر از ۱۰۰داشته باشد بسته گلوکز حاوی ۷۵ گرمی را از آزمایشگاه تحویل بگیرد و پس از گذشت ۲ساعت از زمان نوشیدن آب و گلوکز مجددا آزمایش خون دهد. سطح قند خون بعد از نوشیدن این محلول بالا می‌رود و لوزالمعده را تحریک می‌کند تا انسولین را در جریان خون آزاد کند. انسولین اجازه می‌دهد تا قند به سطح طبیعی بدن آن فرد برسد.
آزمایش متفاوتی به نام هموگلوبین A۱c ممکن است به عنوان جایگزینی برای آزمایش قند خون برای غربالگری و تشخیص افراد دیابتیک درخواست می‌شود.
آزمایش قند خون همچنین برای غربالگری زنان باردار و شناسایی دیابت حاملگی بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری درخواست می‌شود.
در هر حال اگر قند ناشتا بیش از ۱۰۰تا ۱۲۰ باشد فرد مشکوک به پیش دیابت بوده است. در این مرحله درخواست ازمایش هموگلوبین A۱c نیز می‌شود که اگر از ۹درصد بیشتر باشد فرد مستعد دیابت است و اگر قند ناشتا بالای ۱۲۶باشد فرد دیابتیک و نیازمند آزمایش‌های تکمیلی است.
افراد دارای اضافه وزن و چاقی، افراد دارای سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت، افراد دارای فشار خون و چربی خون و افراد دارای بارداری‌های پرخطر
کسانی هستند که باید بر اساس توصیه پزشکان هر چند ماه یکبار آزمایش خون را تکرار کنند تا از تغییرات سطح قند خون خود مطلع شوند.

یادداشت از طیبه کارگر خبرنگار خبرگزاری صدا وسیما