حرکت با برکت

از این که می‌تواند برای اشتغال در مناطق محروم کاری کند و باعث رونق تولید در روستا‌ها شود؛ خوشحال است. با همین هدف هم وارد کار تسهیل گری شده و حالا مجری استانی طرح‌های اشتغال زای اجتماع محور بنیاد برکت در استان فارس شده است. سعید خدایاری می‌گوید در مدت کمی که با بنیاد برکت در استان فارس همکاری می‌کند توانسته با کمک دیگر تسهیل گران حدود ۵۰۰ طرح مشاغل خُردِ خانگی اشتغال زا برای ساکنان روستا‌های کم توسعه استان ایجاد کند که حداقل برای ۷۵۰ نفر به طور مستقیم زمینه اشتغال فراهم کرده است. حالا قرار است با همراهیِ همکاران خود در بنیاد برکت تا پایان امسال نیز در روستا‌های ۸ شهرستانِ فارس، هزار و ۵۰۰ طرح اشتغال زا ایجاد کند.

بنیاد برکت
بنیاد برکت آذر ماه سال ۱۳۸۶ توسط ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) تأسیس شد تا به عنوان مجموعه‌ای برای توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی و اجرای طرح‌های عام‌المنفعه در مناطق محروم و کم‌تر توسعه‌یافته فعالیت کند.

آقای تحقیقی رییس ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) استان فارس می‌گوید بنیاد برکت با مشارکت در راه‌ اندازی و توسعه‌ طرح‌های اقتصادی در بخش‌های مختلف صنعتی، کشاورزی و اجرای طرح‌های عمرانی و زیربنایی، مدرسه‌ سازی و ارایه‌ خدمات سلامت، بیمه‌ای، مالی، حمایتی و عام‌المنفعه، به دنبال تأثیر کلی بر توسعه‌ اقتصادی مناطق محروم کشور، افزایش فرصت‌های شغلی، توسعه‌ کارآفرینی، فقر زدایی و جلوگیری از مهاجرت نیرو‌های محلی به شهر‌های بزرگ است.
به گفته تحقیقی در چند سال اخیر که شعار سال با اقتصاد پیوند خورده و حوزه‌ اشتغال و اقتصاد مقاومتی دغدغه مسولان کشور بوده رویکرد بنیاد برکت نیز نگاه ویژه به مناطق محروم، کم‌تر توسعه‌یافته و روستایی است تا منابع، منجر به تولید، ایجاد اشتغال و درآمد پایدار شود. با همین هدف بنیاد برکت از حدود ۲ سال پیش مطالعات وسیعی برای عملیاتی کردن الگوی مشارکتی در جوامع محلی به‌ویژه در روستا‌ها و مناطق محروم برای توسعه و ایجاد اشتغال پایدار آغاز کرد که نتیجه آن عملیاتی شدن مدل توسعه روستایی با اجرای سه طرح آفتاب، آسمان و سحاب بوده است.

برکت در فارس
بنیاد برکت اگر چه با تخصیص ده ها میلیارد تومان اعتبار در ساخت و تعمیر و مرمت مسکن محرومان، بازسازی معابر روستایی، کمک به معلولان و درمان بیماران صعب العلاجِ مناطق محروم ، اجرای طرح های عمرانی و زیر بنایی و ساخت مسجد و مدرسه در دورترین و محروم‌ترین نقاط استان فارس و اجرای طرح های متعدد در حوزه های فرهنگی و توانمندسازی آموزشی فعالیت‌های خوبی داشته است؛ با انعقاد تفاهم نامه بیش از ۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریالی با استانداری فارس که پارسال به امضا رسید در مسیر توانمندسازیِ اقتصادی و اجتماعی روستاییان، کار آفرینی و ایجاد اشتغال پایدار در روستا‌های استان گام‌های بلندی برداشته است.

به گفته معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه‌ منابع استانداری فارس این تفاهم‌نامه در حوزه‌های مختلفی از جمله محرومیت‌زدایی، اشتغال‌زایی، عمرانی و زیربنایی، اقتصادی و حمایتی تدوین شده است. یدالله رحمانی  فعالیت‌های اشتغال‌زایی بنیاد برکت در قالب این تفاهم‌نامه را فرصت‌ ارزشمندی برای توسعه روستاهای استان بیان می کند و می گوید بدون شک فعالیت‌های بنیاد که با هدف ایجاد کسب‌وکار صورت می گیرد؛ به رونق اقتصادی و توانمندسازی استان فارس کمک شایانی می‌کند. به همین دلیل استاندار فارس دلیل  بر همکاری و تعامل همه‌ دستگاه‌های اجرایی با بنیاد تأکید کرده است.

سعید خدایاری مجری استانی طرح‌های اشتغال زای اجتماع محور بنیاد برکت در فارس می‌گوید اجرای  طرح‌های اشتغال زا از پارسال در ۲۶ روستای شهرستان کازرون کلید خورد و حالا اجرای این طرح‌ها با هدف محرومیت زدایی در استان فارس شتاب بیشتری گرفته و پوشش طرح‌های مشاغل خرد خانگی اشتغال زا، از ۲۶ روستا به بیش از ۱۶۰ روستا رسیده و همکاری دو تسهیل گر برای اجرای طرح‌ها در سال ۹۷ به ۱۸ تسهیل گر در سال ۹۸ افزایش یافته است.

از او درباره نقش تسهیل گران در به ثمر ساندن طرح‌های اشتغال زا در استان فارس می‌پرسم. می‌گوید تسهیل گران، سرمایه انسانی بنیاد برکت محسوب می‌شوند و همان طور که از نام آن پیداست، تسهیل‌کننده و واسط برای پیشبرد طرح‌ها هستند و بنیاد برکت با انتخاب تسهیل‌گران از طریق آزمون کتبی و مصاحبه، توانسته در قالب طرح اشتغال زیی "سحاب" این فرصت را به متقاضیان بدهد تا با دریافت مشاوره رایگان از تسهیل‌گران، شغل متناسب با شرایط خود را انتخاب کنند.

درباره طرح سحاب می‌پرسم؟ به گفته خدایاری، طرح سحاب یکی از سه مدل توسعه روستایی بنیاد برکت است که تسهیل گر در قالب آن ۱۲ گام برای اجرای طرح‌های اشتغال زا در روستا‌ها بر می‌دارد که برخی از این گام‌ها به این صورت است که تسهیل گر به عنوان رابط بنیاد برکت و مردم با شرکت در کمیته اشتغال شهرستان به شناسایی ظرفیت‌های روستا‌های هدف با جمعیت بالای ۵۰ خانوار اقدام می‌کند و سپس با حضور در کارگروه توسعه اشتغال روستا به تشکیل صندوق پشتیبان اشتغال روستا کمک می‌کند و با آموزش مستمر متقاضیان به روند تامین مالی واعطای تسهیلات به آن‌ها ورود می‌کنند و باعث ایجاد اشتغال و درآمد پایدار به عنوان هدف اصلی بنیاد برکت در روستا‌های محروم و کم توسعه می‌شود.

البته او به حضور تسهیل گران در دو طرحِ مدل توسعه روستایی آفتاب و آسمان نیز اشاره می‌کند و می‌گوید در مدل توسعه روستاییِ آفتاب، هدف پشتیبانی و تکمیل چرخه ارزش شغل است و در قالب این طرح شغل های خرد خانگی مثل نگهداری و تولید دام که تسهیل گران در آن ورود کرده اند؛ توسعه پیدا می کند و طور مثال به کارگاه تولید فرآورده های لبنی تبدیل می شود و با تملک ۴۹ درصد از سهام، بنیاد برکت ۳ تا ۵ سال همراه گروه‌های هدف می ماند.

در طرح آسمان نیز که هدف، توسعه انسانی و انسجام اجتماعی است، تسهیل گران با تامین و تجهیز منابع به ایجاد صندوق‌های پشتیبان کسب و کار و انتخاب مدل و توسعه کسب و کار روستایی کمک می‌کنند. در واقع در این طرح تسهیل گران برای بهبود و رفع مسائل و مشکلات روستاییان تلاش می‌کنند.
طرح‌هایی با بوی اِشتغال
بنیاد برکت طرح‌هایی را پذیرش می‌کند که از لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر باشد. زیرا اگر طرحی فاقد توجیه اقتصادی باشد در دراز مدت با شکست روبه رو می‌شود و افرادی که شاغل آن مجموعه بودند بیکار می‌شوند که این موضوع با هدف اشتغال پایدار؛ از اهداف اصلی این بنیاد در تضاد است.
بر همین اساس به گفته رییس ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) استان، قرار است تا پایان امسال هزار و ۵۰۰ شغل پایدار در قالب طرح‌های اجتماع محور در روستا‌ها و مناطق کم برخوردارِ شهرستان‌های نی‌ریز، استهبان، آباده، بوانات، خرم‌بید، کازرون، شیراز و نورآباد ممسنی ایجاد شود که زمینه اشتغال را برای بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ نفر فراهم می کند.
تحقیقی این مشاغل را با توجه به ظرفیت‌های محلی و منطقه‌ای در زمینه‌های دام‌پروری، پرورش طیور (به‌خصوص بوقلمون) و مشاغل خدماتی بیان می‌کند.

از دیگر طرح های اشتغال زای بنیاد برکت می توان به ۷ طرح  مشارکتیِ بنگاه محور با ظرفیت اشتغال حدود ۴ هزار نفر با سرمایه گذاری بیش از  هزار و  ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار اشاره کرد که از جمله این طرح‌ها که با هدف توانمندسازی اقتصادی و اشتغال‌زایی در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته استان فارس اجرا شده واحد"لبن دوشِ دامَکِ کوار" در شهرستان کوار بوده که با مشارکت و سرمایه‌گذاری ۴۴ میلیارد ریالی بنیاد برکت وابسته به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) راه اندازی شده است.

شرکت تولید فرآورده‌های لبنی "لبن دوش دامک کوار" ظرفیت دریافت ۵۰ تن شیر در روز را دارد و زمینه اشتغال مستقیم و غیرمستقیم حدود ۲۰۰ نفر را فراهم کرده است.
مشارکت مردم محور
راهبرد اصلی ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) بنا بر توصیه رهبر معظم انقلاب، مردمی کردن اقتصاد و واگذاری امور به مردم است به همین دلیل از ویژگی‌های شیوه و مدل سرمایه‌گذاری بنیاد برکت در طرح‌های اقتصادی، پرهیز از تصدی‌گری و استفاده کامل از توان اشخاص حقیقی و حقوقی کار آفرین و سپردن مسئولیت و مدیریت طرح به کارآفرین بومی است.

رییس ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) استان فارس که بنیاد برکت زیر پوشش آن فعالیت می‌کند با بیان این مطلب می‌گوید مدل مشارکت بنیاد برکت، از ویژگی‌های خاصی برخوردار است و مانند بانک‌ها که سیستم قرض‌دهی یا وام را دارند، به کسی وام نمی‌دهد. بلکه مدل مشارکتی است و نوع مشارکت نیز کاملا بر اساس اصول مالی خُرد شکل گرفته و منابع سرمایه‌ای شریک و منابع سرمایه‌ای بنیاد برکت به علاوه‌ مقداری از وام بانکی که در عُرفِ مالی منابع غیر سرمایه‌ای گفته می‌شود، حجم کل سرمایه یک طرح را تشکیل می‌دهد.
به گفته تحقیقی بنیاد برکت حداکثر ۴۹ درصد در طرح‌های کارآفرینی مشارکت می‌کند و ۵۱ درصد مابقی در اختیار کارآفرین بومی است؛ زیرا کسی که طرح و ایده را به منظور تجاری سازی وارد بنیاد برکت می‌کند، بهترین شخص برای اداره‌ آن مجموعه است.
رییس ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) استان فارس به توجه ویژه بنیاد برکت برای رفع مشکلات جوانان خلاق که برای اجرای طرح‌های خود ناتوانی مالی دارند تاکید می‌کند و می‌گوید بسیاری از جوانان فارغ التحصیل دارای ایده هستند، اما توانایی مالی برای راه ‎اندازی کسب و کار ندارند که بنیاد برکت با شناسایی این افراد در قالب قانون تجارت وارد می‎ شود و فرد با ثبت شرکت، کار را جلو می ‎ برد و در بازه زمانی دو تا ۵ ساله با خروج بنیاد، سهم به کارآفرین با شرایط نقد و اقساط واگذار می‎ شود.

از وی می‌خواهم شرایط افراد متقاضی در مناطق محروم روستا‌ها برای مشارکت در طرح‌های اشتغال زای اجتماع محور هم توضیح دهد. می‌گوید هر مرد و زنی که بین ۲۳ تا ۵۵ سال سن دارد، دانش آموختگان جوان دانشگاه ها و جوانان تحصیل کرده روستایی که دارای ایده ها، طرح های اشتغال زا و‌ کار آفرین  هستند که می‌تواند به توسعه روستاها منجر شود؛  اما بیکار هستند یا توان مالی لازم برای اجرایی کردن طرح هایشان ندارند می توانند به عنوان متقاضی با بنیاد برکت همکاری کنند. سپس ادامه می‌دهد بنیاد برکت انعطاف در تعامل با افراد متقاضیِ مشارکت در طرح‌های اشتغال زای اجتماع محور را در اولویت قرار داده و تا آن جا که توانسته در این زمینه شرایط را برای متقاضیان آسان کرده است. به طور مثال ضامن حتما نباید اداری باشد ضامن صنفی نیز مورد قبول است. از طرفی به جای هر ۱۰ میلیون تومان، یک ضامن آن را به هر بیست میلیون تومان یک ضامن تغییر داده تا راه مشارکتِ متقاضیان هموار شود. از طرف دیگر اگر فرد مشکل ضمانت داشته باشد همین که نامه‌ای از معتمدان محلی مبنی بر صلاحیت مشارکت در طرح‌های اشتغال زا را به همراه داشته باشد برای بنیاد برکت کفایت می‌کند.

به گفته  تحقیقی بنیاد برکت در استان فارس به افراد متقاضیِ اجرای طرح هایِ خرد خانگی اشتغال زایِ اجتماع محور با توجه به نوع طرح‌ها تا سقف ۴۰ میلیون تومان تسهیلاتِ ارزان قیمت می دهد.
توسعه ملی با توسعه روستایی
در کشور‌های در حال توسعه، توجه به توسعه روستایی نه یک گزینه بلکه یک ضرورت است زیرا بدون توسعه روستایی، تحقق توسعه پایدار در مقیاس ملی ممکن نخواهد بود و در صورت توسعه نیافتگی مناطق روستایی، پیامدهایی چون فقر گسترده، نابرابری فزآینده، رشد سریع جمعیت، بیکاری، مهاجرت و حاشیه نشینیِ شهری چون گره کوری بر فرش توسعه می‌نشیند و باز کردن آن زمان و انرژی زیادی خواهد برد.

کارشناسان حوزه توسعه معتقدند به توسعه جوامع روستایی، به تناسب سهم، جایگاه و کارکرد آن در اقتصاد ملی، کم توجهی شده و حوزه های روستایی در شرایطی کاملا نابرابر از نظر دسترسی به فرصت ها و منافع حاصل از رشد و توسعه قرار نگرفته اند و با توسعه روستایی یا نوین سازی جامعه روستایی می‌بایست این مناطق را از انزوای سنتی بیرون آورد و با اقتصاد ملی عجین ساخت.
در این میان نقش نهادهایی چون بنیاد برکت در ایجاد اشتغال پایدار و توسعه روستایی نقش پر رنگی بوده به نحوی که آمار‌ها نشان می‌دهد این بنیاد با تکیه بر اشتغال زایی در روستا‌ها توانسته به مهاجرت معکوس روستاییان کمک کند و با اجرای طرح‌های اشتغال زای اجتماع محور، اقتصاد روستایی را رونق بخشد که این مهم حمایت بیش از پیش دستگا‌ه های اجرایی از چنین طرح‌هایی با هدف توسعه روستایی و در نتیجه توسعه ملی را ضروری می‌سازد.

***گزارش از سیده نصرت شجاعی