پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب ؛ خراسان جنوبي
توسعه کشت دیم در کشاکش اختلاف نظر مردم و منابع طبیعی
کشت دیم، ضرورت و راهکاری برای افزایش تولید محصولات کشاورزی است که به نظر مردم، قوانین منابع طبیعی در خراسان جنوبی، مانعی بر سر راه توسعه آن شده است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خراسان جنوبی، این روزها به هر گوشه این استان که سر می زنی شاهد زمین های سرسبزی هستیم که در برخی ها کشت دیم رونق دارد و برخی از اراضی هم بلا استفاده رها شده است.
کشت دیم، کاملا وابسته به بارندگی است و در صورتی که مقدار بارندگی سال زراعی به 150 میلیمتر برسد، کشت دیم مقرون به صرفه و دارای توجیه اقتصادی خواهد بود. و این موضوع امسال در خراسان جنوبی بعد از سالها خشکسالی رخ داد و در بعضی شهرستانها شاهد ثبت باران بالای 200 میلیمتر بودیم که همین بارندگیهای خوب سبب شد کشاورزان، کشت دیم را در برخی مناطق استان افزایش دهند.
کشاورز روستای سیسکان بیرجند می گوید: خدا را شاکرم به خاطر سرسبزی فراوانی که امسال به چشم می خورد و بیشتر این سر سبزی فقط به خاطر کشت های دیم است.
کشاورز دیگری هم که زمین های دیم خود را به کاشت درخت بادام، زرشک و گندم اختصاص داده است می گوید: گندم تولیدی از این دیم زارها آرد و نان بهتری دارد.
آقای احمدی افزود: درختان بادام کاشت شده در زمینهای دیمم نیز امسال پر بارتر از سالهای گذشته است.
کشت دیم، کاملا وابسته به بارندگی است و در صورتی که مقدار بارندگی سال زراعی به 150 میلیمتر برسد، کشت دیم مقرون به صرفه و دارای توجیه اقتصادی خواهد بود. و این موضوع امسال در خراسان جنوبی بعد از سالها خشکسالی رخ داد و در بعضی شهرستانها شاهد ثبت باران بالای 200 میلیمتر بودیم که همین بارندگیهای خوب سبب شد کشاورزان، کشت دیم را در برخی مناطق استان افزایش دهند.
کشاورز روستای سیسکان بیرجند می گوید: خدا را شاکرم به خاطر سرسبزی فراوانی که امسال به چشم می خورد و بیشتر این سر سبزی فقط به خاطر کشت های دیم است.
کشاورز دیگری هم که زمین های دیم خود را به کاشت درخت بادام، زرشک و گندم اختصاص داده است می گوید: گندم تولیدی از این دیم زارها آرد و نان بهتری دارد.
آقای احمدی افزود: درختان بادام کاشت شده در زمینهای دیمم نیز امسال پر بارتر از سالهای گذشته است.
گندم هایی با ارتفاع یک ونیم متری در دشت
باور کردنش سخت نیست؛ ارتفاع گندم های دیم در دشت های زیرکوه که امسال بیشترین بارندگی ها را داشته به یک ونیم متر رسیده است و کشاورزان خوشحال از کشت آنها هستند.
به سراغ برخی از کشاورزان زیرکوه رفتم آقای رحمانی کشاورز زیرکوهی می گوید: درختان بادامی که در زمینهای دیم فقط برای سایبان در مواقع برداشت گندم کاشت کرده بودم هم اکنون سالانه 5 میلیون تومان برداشت محصول دارد.
درویشی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان زیرکوه هم با بیان اینکه به علت بارندگی های خوب در سال آبی جاری محصولات باکیفیت از اراضی دیم شهرستان برداشت خواهد شد می گوید: امسال هزار هکتار از اراضی شهرستان زیرکوه زیرکشت دیم محصولاتی از جمله گندم، جو و محصولات جالیزی رفته و پیش بینی می شود از این اراضی بیش از 400 تن محصول برداشت شود.
گندم، جو، عناب، پسته، بادام، خاکشیر، گل محمدی، انگور، زیره وهندوانه از جمله محصولاتی است که کشاورزان خراسان جنوبی آنها را به صورت دیم کشت می کنند.
با وجود بارندگی های خوب، کشت دیم مقدار کمی افزایش یافته
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی می گوید: امسال کشت دیم در خراسان جنوبی با وجود بارندگی های زیاد، مقدار کمی افزایش یافته است .
عصمتی پور، کل اراضی زیر کشت دیم استان را 4 هزار و 500 هکتار عنوان کرد و گفت: در کشت دیم نیاز به آبیاری نیست و کشاورزان با آب جمع آوری شده در بندسارها و رطوبت موجود در مزارع شروع به کشت می کنند، این فرصت، پتانسیلی است که کشاورزان می توانند از آن بهره مند شوند.
وی افزود: 1500 هکتار از کشت دیم امسال در خراسان جنوبی مربوط به محصولات زراعی گندم و جو است و پیش بینی می شود حدود 3 هزار هکتار باقی مانده از زمینهای کشت دیم استان، زیر کشت محصولات جالیزی هندوانه و خربزه برود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان گفت: سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی برای توسعه کشت دیم و احداث باغ و زمین دیم، تسهیلات بلندمدت با کارمزد پایین به کشاورزان پرداخت کرده و می کند.
تبدیل یک دانه گندم به 80 شاخه گندم
کشاورز روستای کلاته نو و مهرک زیرکوه هم می گوید: کشت دیم برکت فراوان دارد و من امسال مشاهده کردم که از هر دانه گندم کشت شده در زمینهای دیمم، حدود 80 خوشه گندم روییده است.
آقای کاظمی افزود: اگر منابع طبیعی اجازه می داد و بند سارها در شهرستان زیرکوه که حدود 250 میلیمتر باران در سال زراعی جاری داشته است زیر کشت گندم می رفت هزاران تن گندم و دیگر محصولات از دشت های زیرکوه برداشت می کردیم و نیاز کشور را به واردات برخی اقلام غذایی، کاهش می دادیم.
وی می گوید: چه کنیم که اجازه کشت و کار به صورت دیم در دشت ها چند سالی شده از ما گرفته شده است.
عربشاهی فرماندار زیرکوه نیز می گوید: موضوع مشکلات پیش روی کشت دیم و منابع طبیعی را در سفری که استاندار به این شهرستان داشته است یگیری کردیم تا کشاورزانی که فعالیت آنها کشت دیم است از تسیهلات بهره مند شوند و بتوانند در این اراضی کشت کنند.
اختلاف مردم با منابع طبیعی بر سر زمین های زراعی به یک موضوع غیر قابل انکار در خراسان جنوبی تبدیل شده، که باید با پیروی از قانون این مشکل حل شود تا از یک طرف کشت و کار دیم رونق یابد و از یک طرف جلوی زمین خواری گرفته شود. اما آنچه نمایان هست این است که هنوز اقتصاد همه شهرستانهای خراسان جنوبی بر پایه کشاورزی است، خشکسالی های 20 سال گذشته مشکلات بسیاری برای کشاورزی این منطقه به وجود آورد و اختلاف بر سر مالکیت اراضی با منابع طبیعی نیز به این مشکلات افزوده و به یک دغدغه تبدیل شده است و مردم خواهان حل هر چه سریعتر آن هستند.
گلایه مردم از منابع طبیعی در دهگردشی نمایندگان مجلس
نماینده مردم بیرجند، درمیان و خوسف در مجلس شورای اسلامی چندی پیش گفته بود که در دهگردشی نمایندگان مجلس از روستاها، مردم از منابع طبیعی گلایه دارند که چرا زمین های کشاورزی آبا و اجدادی را از ما گرفته اند.
حجت الاسلام عبادی با بیان اینکه قوانین منابع طبیعی نیاز به اصلاح دارد و با تشکر از منابع طبیعی در رفع دغدغه های مردم یادآوری می کند: در زمینه واگذاری زمینها به روستائیان و تعیین تکلیف آنها اقدامات خوبی صورت گرفته است اما کافی نیست و امیدواریم با رویکرد حمایتی منابع طبیعی، مشکلات کاهش یابد.
وی ادامه می دهد: بعید می دانم استانهای دیگر این مشکلات عدیده را در حوزه منابع طبیعی داشته باشند، هرچند معتقدیم این مشکلات قابل جبران است.
مضرات گرفتن زمینها از مردم بیشتر از فواید آن است
امیر حسنخانی نماینده مردم طبس، فردوس، بشرویه و سرایان در مجلس شورای اسلامی هم می گوید: منابع طبیعی و دولت باید رویکرد خود را در روستاها تغییر دهند و با واگذاری اراضی به کشاورزان و دامداران، مشکلات موجود را به حداقل برسانند چرا که اراضی ای که منابع طبیعی از مردم می گیرد برای نگهداری نیاز به بودجه دارد، حال آنکه اگر این اراضی در اختیار مردم قرار بگیرد خودشان آنها را احیا می کنند و این هزینه های دولت را کاهش می دهد.
وی خاطر نشان می کند: مضرات گرفتن زمینها از مردم بیشتر از فواید آن است و مردم را نسبت به دولت بدبین می کند.
این همه سختگیری در روستاها برای چیست؟
اختلاف مردم با منابع طبیعی در خراسان جنوبی به حدی است که صدای نماینده ولی فقیه در استان را هم درآورده است. نماینده ولی فقیه در خراسان جنوبی اوایل اردیبهشت در دیدار با اعضای شورای اسلامی و دهیاری روستای نمونه گردشگری خراشاد بیرجند با انتقاد از سختگیری و قوانین دست و پاگیر منابع طبیعی در روستاها گفت: دو سال است با منابع طبیعی کلنجار می‌رویم که سختگیری‌ها برای چیست؟ چرا قوانین تسهیل نمی‌شود تا کشاورز امیدوار شود.
آیت الله عبادی افزود: در خراسان جنوبی با منابع طبیعی در زمینه زمین در روستاها مشکل داریم چرا که دادن زمین برای کشت و کار و ساخت و سازهای مناسب در خراسان جنوبی باید در مقایسه با سایر استانهای کشور تفاوت داشته باشد، چون در خراسان جنوبی بر خلاف استانهای شمالی و غربی، کویر و زمین زیاد است اما متوجه نمی‌شویم این همه سختگیری در روستاها برای چیست و فلسفه آن چیست؟
نماینده ولی فقیه در خراسان جنوبی گفت: جاهایی که بحث سوء استفاده است و زمینها همچون مناطق شمالی به دلیل وجود آب زیاد و حاصلخیزی، قیمت زیادی دارد بحث دیگری است و با جدیت باید جلوی سوء استفاده و زمین خواری را گرفت اما در زمینی که کشاورز روی آن زحمت می‌کشد و آن را با سختی و حداقل آب ، آباد می‌کند این سختگیری‌ها لزومی ندارد.
آیت الله عبادی افزود: در فقه اسلام نیز اجمال این است که یک روستا تنها به دنبال یک روستا تعریف نشده، روستا با همه آنچه که از اطراف نیاز دارد چه از چراگاهها و ذخیره آب گرفته و مابقی که نیاز دارد باید در اختیار روستایی قرار گیرد.
سخت گیرهای منابع طبیعی در حوزه کشت و کار کمتر شده
در حالی که نمایندگان مردم استان در مجلس شورای اسلامی می گویند باید این سخت گیری ها برای استانهای دیگر باشد و این قانون بازنگری شود مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی نظر آنها را رد می کند و می گوید: با توجه به پوشش گیاهی ضعیف استان و عدم امکان جایگزینی پوشش گیاهی نسبت به سایر استانهای کشور که از بارندگی زیادی برخوردارند، باید در خصوص کشت و کارهای دیم بیشتر حساس بود.
نصرآبادی با تأکید بر اینکه اختلافات بین منابع طبیعی و کشاورز با استفاده از شواهدی که قبلا در آن کشت می کردند و تأیید شورای روستا، قابل حل است افزود: سخت گیری ها و قوانین و مقررات کشت و کار در عرصه های منابع طبیعی کمتر شده و هیچ محدودیتی در کشت و کار نداریم .
وی با اشاره به اینکه به کشاورزان توصیه می کنیم بجای کشت گندم و سایر محصولات به کشت گیاهان دارویی در مراتع روی بیاورند گفت: در کشت محصولاتی همچون گندم، کشاورزان زمین را شخم می زنند که این سبب افزایش فرسایش خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی می شود که بهتر است کشاورزان برای جلوگیری از فرسایش بیشتر خاک، به سمت کشت گیاهان دارویی در مراتع بروند و منابع طبیعی برای واگذاری زمین برای کشت گیاهان دارویی در مراتع، سختگیری ندارد.
اختلاف کشاورزان و منابع طبیعی هر کجا و هرچه هست باید هر چه زودتر رفع شود چرا که با وجود بارندگی های مناسب امسال در استان، قوانین منابع طبیعی و اختلاف بین مردم و منابع طبیعی در برخی از شهرستانهای خراسان جنوبی تیشه به ریشه کشت دیم زده و سبب شده کشاورزان بجای پیگیری دریافت زمین برای کشت دیم از منابع طبیعی، بی خیال راه روی های قانونی شوند و کشتی نکنند.
باور کردنش سخت نیست؛ ارتفاع گندم های دیم در دشت های زیرکوه که امسال بیشترین بارندگی ها را داشته به یک ونیم متر رسیده است و کشاورزان خوشحال از کشت آنها هستند.
به سراغ برخی از کشاورزان زیرکوه رفتم آقای رحمانی کشاورز زیرکوهی می گوید: درختان بادامی که در زمینهای دیم فقط برای سایبان در مواقع برداشت گندم کاشت کرده بودم هم اکنون سالانه 5 میلیون تومان برداشت محصول دارد.
درویشی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان زیرکوه هم با بیان اینکه به علت بارندگی های خوب در سال آبی جاری محصولات باکیفیت از اراضی دیم شهرستان برداشت خواهد شد می گوید: امسال هزار هکتار از اراضی شهرستان زیرکوه زیرکشت دیم محصولاتی از جمله گندم، جو و محصولات جالیزی رفته و پیش بینی می شود از این اراضی بیش از 400 تن محصول برداشت شود.
گندم، جو، عناب، پسته، بادام، خاکشیر، گل محمدی، انگور، زیره وهندوانه از جمله محصولاتی است که کشاورزان خراسان جنوبی آنها را به صورت دیم کشت می کنند.
با وجود بارندگی های خوب، کشت دیم مقدار کمی افزایش یافته
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی می گوید: امسال کشت دیم در خراسان جنوبی با وجود بارندگی های زیاد، مقدار کمی افزایش یافته است .
عصمتی پور، کل اراضی زیر کشت دیم استان را 4 هزار و 500 هکتار عنوان کرد و گفت: در کشت دیم نیاز به آبیاری نیست و کشاورزان با آب جمع آوری شده در بندسارها و رطوبت موجود در مزارع شروع به کشت می کنند، این فرصت، پتانسیلی است که کشاورزان می توانند از آن بهره مند شوند.
وی افزود: 1500 هکتار از کشت دیم امسال در خراسان جنوبی مربوط به محصولات زراعی گندم و جو است و پیش بینی می شود حدود 3 هزار هکتار باقی مانده از زمینهای کشت دیم استان، زیر کشت محصولات جالیزی هندوانه و خربزه برود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان گفت: سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی برای توسعه کشت دیم و احداث باغ و زمین دیم، تسهیلات بلندمدت با کارمزد پایین به کشاورزان پرداخت کرده و می کند.
تبدیل یک دانه گندم به 80 شاخه گندم
کشاورز روستای کلاته نو و مهرک زیرکوه هم می گوید: کشت دیم برکت فراوان دارد و من امسال مشاهده کردم که از هر دانه گندم کشت شده در زمینهای دیمم، حدود 80 خوشه گندم روییده است.
آقای کاظمی افزود: اگر منابع طبیعی اجازه می داد و بند سارها در شهرستان زیرکوه که حدود 250 میلیمتر باران در سال زراعی جاری داشته است زیر کشت گندم می رفت هزاران تن گندم و دیگر محصولات از دشت های زیرکوه برداشت می کردیم و نیاز کشور را به واردات برخی اقلام غذایی، کاهش می دادیم.
وی می گوید: چه کنیم که اجازه کشت و کار به صورت دیم در دشت ها چند سالی شده از ما گرفته شده است.
عربشاهی فرماندار زیرکوه نیز می گوید: موضوع مشکلات پیش روی کشت دیم و منابع طبیعی را در سفری که استاندار به این شهرستان داشته است یگیری کردیم تا کشاورزانی که فعالیت آنها کشت دیم است از تسیهلات بهره مند شوند و بتوانند در این اراضی کشت کنند.
اختلاف مردم با منابع طبیعی بر سر زمین های زراعی به یک موضوع غیر قابل انکار در خراسان جنوبی تبدیل شده، که باید با پیروی از قانون این مشکل حل شود تا از یک طرف کشت و کار دیم رونق یابد و از یک طرف جلوی زمین خواری گرفته شود. اما آنچه نمایان هست این است که هنوز اقتصاد همه شهرستانهای خراسان جنوبی بر پایه کشاورزی است، خشکسالی های 20 سال گذشته مشکلات بسیاری برای کشاورزی این منطقه به وجود آورد و اختلاف بر سر مالکیت اراضی با منابع طبیعی نیز به این مشکلات افزوده و به یک دغدغه تبدیل شده است و مردم خواهان حل هر چه سریعتر آن هستند.
گلایه مردم از منابع طبیعی در دهگردشی نمایندگان مجلس
نماینده مردم بیرجند، درمیان و خوسف در مجلس شورای اسلامی چندی پیش گفته بود که در دهگردشی نمایندگان مجلس از روستاها، مردم از منابع طبیعی گلایه دارند که چرا زمین های کشاورزی آبا و اجدادی را از ما گرفته اند.
حجت الاسلام عبادی با بیان اینکه قوانین منابع طبیعی نیاز به اصلاح دارد و با تشکر از منابع طبیعی در رفع دغدغه های مردم یادآوری می کند: در زمینه واگذاری زمینها به روستائیان و تعیین تکلیف آنها اقدامات خوبی صورت گرفته است اما کافی نیست و امیدواریم با رویکرد حمایتی منابع طبیعی، مشکلات کاهش یابد.
وی ادامه می دهد: بعید می دانم استانهای دیگر این مشکلات عدیده را در حوزه منابع طبیعی داشته باشند، هرچند معتقدیم این مشکلات قابل جبران است.
مضرات گرفتن زمینها از مردم بیشتر از فواید آن است
امیر حسنخانی نماینده مردم طبس، فردوس، بشرویه و سرایان در مجلس شورای اسلامی هم می گوید: منابع طبیعی و دولت باید رویکرد خود را در روستاها تغییر دهند و با واگذاری اراضی به کشاورزان و دامداران، مشکلات موجود را به حداقل برسانند چرا که اراضی ای که منابع طبیعی از مردم می گیرد برای نگهداری نیاز به بودجه دارد، حال آنکه اگر این اراضی در اختیار مردم قرار بگیرد خودشان آنها را احیا می کنند و این هزینه های دولت را کاهش می دهد.
وی خاطر نشان می کند: مضرات گرفتن زمینها از مردم بیشتر از فواید آن است و مردم را نسبت به دولت بدبین می کند.
این همه سختگیری در روستاها برای چیست؟
اختلاف مردم با منابع طبیعی در خراسان جنوبی به حدی است که صدای نماینده ولی فقیه در استان را هم درآورده است. نماینده ولی فقیه در خراسان جنوبی اوایل اردیبهشت در دیدار با اعضای شورای اسلامی و دهیاری روستای نمونه گردشگری خراشاد بیرجند با انتقاد از سختگیری و قوانین دست و پاگیر منابع طبیعی در روستاها گفت: دو سال است با منابع طبیعی کلنجار می‌رویم که سختگیری‌ها برای چیست؟ چرا قوانین تسهیل نمی‌شود تا کشاورز امیدوار شود.
آیت الله عبادی افزود: در خراسان جنوبی با منابع طبیعی در زمینه زمین در روستاها مشکل داریم چرا که دادن زمین برای کشت و کار و ساخت و سازهای مناسب در خراسان جنوبی باید در مقایسه با سایر استانهای کشور تفاوت داشته باشد، چون در خراسان جنوبی بر خلاف استانهای شمالی و غربی، کویر و زمین زیاد است اما متوجه نمی‌شویم این همه سختگیری در روستاها برای چیست و فلسفه آن چیست؟
نماینده ولی فقیه در خراسان جنوبی گفت: جاهایی که بحث سوء استفاده است و زمینها همچون مناطق شمالی به دلیل وجود آب زیاد و حاصلخیزی، قیمت زیادی دارد بحث دیگری است و با جدیت باید جلوی سوء استفاده و زمین خواری را گرفت اما در زمینی که کشاورز روی آن زحمت می‌کشد و آن را با سختی و حداقل آب ، آباد می‌کند این سختگیری‌ها لزومی ندارد.
آیت الله عبادی افزود: در فقه اسلام نیز اجمال این است که یک روستا تنها به دنبال یک روستا تعریف نشده، روستا با همه آنچه که از اطراف نیاز دارد چه از چراگاهها و ذخیره آب گرفته و مابقی که نیاز دارد باید در اختیار روستایی قرار گیرد.
سخت گیرهای منابع طبیعی در حوزه کشت و کار کمتر شده
در حالی که نمایندگان مردم استان در مجلس شورای اسلامی می گویند باید این سخت گیری ها برای استانهای دیگر باشد و این قانون بازنگری شود مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی نظر آنها را رد می کند و می گوید: با توجه به پوشش گیاهی ضعیف استان و عدم امکان جایگزینی پوشش گیاهی نسبت به سایر استانهای کشور که از بارندگی زیادی برخوردارند، باید در خصوص کشت و کارهای دیم بیشتر حساس بود.
نصرآبادی با تأکید بر اینکه اختلافات بین منابع طبیعی و کشاورز با استفاده از شواهدی که قبلا در آن کشت می کردند و تأیید شورای روستا، قابل حل است افزود: سخت گیری ها و قوانین و مقررات کشت و کار در عرصه های منابع طبیعی کمتر شده و هیچ محدودیتی در کشت و کار نداریم .
وی با اشاره به اینکه به کشاورزان توصیه می کنیم بجای کشت گندم و سایر محصولات به کشت گیاهان دارویی در مراتع روی بیاورند گفت: در کشت محصولاتی همچون گندم، کشاورزان زمین را شخم می زنند که این سبب افزایش فرسایش خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی می شود که بهتر است کشاورزان برای جلوگیری از فرسایش بیشتر خاک، به سمت کشت گیاهان دارویی در مراتع بروند و منابع طبیعی برای واگذاری زمین برای کشت گیاهان دارویی در مراتع، سختگیری ندارد.
اختلاف کشاورزان و منابع طبیعی هر کجا و هرچه هست باید هر چه زودتر رفع شود چرا که با وجود بارندگی های مناسب امسال در استان، قوانین منابع طبیعی و اختلاف بین مردم و منابع طبیعی در برخی از شهرستانهای خراسان جنوبی تیشه به ریشه کشت دیم زده و سبب شده کشاورزان بجای پیگیری دریافت زمین برای کشت دیم از منابع طبیعی، بی خیال راه روی های قانونی شوند و کشتی نکنند.
حال آنکه در کشت دیم شاهد چند برابر شدن مقدار محصول تولید شده هستیم و از طرفی مصرف آب برای آن از سفره های زیرزمینی صفر است.
گردآوردنده و نویسنده : زهرا فلاحی نسب
عکس: جعفر دروگر
نظر شما