رسوایی عربستان در نشست های به اصطلاح اضطراری مکه؛ تهیه بیانیه های از پیش آماده

هنوزمرکب بیانیه منسوب به شورای همکاری خیلج فارس درمکه خشک نشده  بود که اختلافات سه عضو از 6 عضو این شورای به اصطلاح «همکاری» از سر گرفته شد و نشستی که بنا به تصور عربستان می بایست به اتحاد در برابر ایران تبدیل می شد اکنون به سرآغازی جدید در تشدید اختلافات داخلی تبدیل شده است. 
ماجرا از آنجا آغاز شد که محمد بن عبدالرحمن آل ثانی وزیر امور خارجه قطر در مصاحبه تلویزیونی مفاد بیانیه پایانی این شورا را در نشست مکه زیر سوال برد و گفت این بیانیه برخلاف رویه رایج در این شورا از قبل آماده شده بود و لذا قطر در تهیه این بیانیه نقشی نداشته است و نمی تواند آن را بپذیرد. 
متعاقب این اظهارات عادل الجبیر وزیر امورخارجه سابق عربستان که در اصل اکنون هم مانند وزیر امور خارجه این کشور عمل می کند طی توییتی قطر را به نداشتن استقلال متهم کرد ونوشت:" کشورهایی که قدرت مستقل تصمیم گیری دارند, مواضع خود را در خلال نشست ها بیان می کنند نه پس از پایان آن ها". 
انور قرقاش وزیر مشاور در امور خارجه امارات نیز با اتخاذ رویکردی مشابه در توییتی نوشت:”به نظر من، حضور و موافقت در نشست ها و سپس پشت کردن به آنچه که درباره آن تصمیم گرفته شده  نتیجه فشار روی ضعیفان است که یا استقلال ندارند و یا مقاصد شر دارند و یا اینکه فاقد اعتبار هستند و شاید هم ترکیبی از هر سه این عوامل.“
همچنانکه ملاحظه می شود عربستان و امارات به گونه ای وانمود می کنند که انگار قطر به درخواست ایران تغییر موضع داده است اما همچنانکه همگان مشاهده کردند در جریان نشست به اصطلاح اضطراری اتحادیه عرب در مکه نیز عراق دقیقا پیشاپیش موضع قطر را اتخاذ کرده بود و ابوالغیط دبیرکل اتحادیه عرب بلافاصله بعد از پایان بیانیه این اتحادیه متن اعتراض عراق را خواند که در آن قید شده بود که چون عراق در تهیه این بیانیه نقش نداشته است لذا نمی تواند آن را بپذیرد.
این اظهارات نیز نشان می داد که گویا عربستان بیانیه پایانه نشست اتحادیه عرب را نیز از قبل به تنهایی آماده کرده بود و فقط در پی امضای دیگر اعضايي بود که برخی ها مثل عراق آشکارا در نشست مکه از تایید آن خودداری کردند و برخی نیز مثل قطر بعد از پایان نشست از پیش تهیه شدن متن بیانیه  پرده برداری کرد و با این روند امکان دارد دیگر کشورها نیز به جمع این دو کشور بپیوندند و یا اینکه با گرفتن دلار سکوت اختیار کنند.
اما اینکه چرا قطر بعد از پایان نشست لب به اعتراض علنی گشود می توان به این نکته اشاره کرد که شاید هنوز خیلی ها ماجرای بازداشت سعدحریری نخست وزیر لبنان در ریاض و حتی قتل جمال قاشقچی به دستور محمد بن سلمان در کنسولگری عربستان در ترکیه را فراموش نکرده اند ضمن اینکه اگر کسی هم زبان بدن مقامات سعودی و قطری را در نشست مکه رصد می کرد به صراحت می توانست به عمق اعتراض قطر و یا وجود نفرت بین مقامات دو طرف پی ببرد. ملک سلمان با شیخ عبدالله بن ناصر آل ثانی نخست وزیر قطر سرد برخورد کرد و وی نیز برخلاف رسم معمول با سلمان مصافحه نکرد و سر تعظیم فرود نیاورد.
برخورد دیگر مقامات سعودی از جمله محمد بن سلمان و یا مقامات اماراتی و بحرینی نیز بسیار تحقیر آمیز بود و در واقع مصاحبه وزیر امورخارجه قطر پاسخی به حقارت این کشور در نشست مکه چه از سوی عربستان و چه متحدان و نوچه های آن بود.
از این رو می توان گفت که برخلاف تصور عربستان در نشست به اصطلاح فوق العاده شورای همکاری در مکه نه تنها بذرهای اختلاف جدید بین درون این شورا کاشته شد بلکه افشای از پیش تهیه شدن بیانیه این شورا و همچنین بیانیه اتحادیه عرب رسوایی جدیدی را برای این کشور رقم زد. 

------------------------------------------

احمد کاظم زاده