علم گردانی، سنتی با قدمتی 450 ساله

علم گردانی، سنتی 450 ساله در خور وبیابانک

حدود 450 است که در روز تاسوعای حسینی طبق رسوم سنتی علم گردانی در خوروبیابانک اجرا می شود.

 علم نمادی از حضرت عباس علمدار کربلا، پنجه یا انگشتان باز دست منقوش برروی علم را نشان پنج تن آل عبا می دانند.

در مراسم علم بندان که همزمان با نخل گردانی آغاز می شود اغلب بانی و علمچی دارند که علم دار محسوب می شوند و این کار به طور موروثی از پدر به پسر بزرگتر خانواده می رسد و نسل به نسل می چرخد.

علم ها  معمولا چوب های دو متری است که راس آن تیغه فلزی از جنس برنج و مزین به اسماء مذهبی است و سرتاسر آن را با پارچه های مشکی به نشانه عزا و سبز به نشانه مظلومیت حضرت عباس و سرخ  به نشانه شهادت سالار شهیدان دشت کربلا می پوشانند.

علم نمادین در روز تاسوعا به نشانه رشادت های سقای کربلا در میان عزاداران به حرکت در می آید.

به هنگام برگزاری این آیین سنتی مذهبی، عطر و دود اسپند در کوچه و ورودی خانه ها به مشام می رسد و اهالی محله با اسپند و گلاب و آب به استقبال علم می روند.

مردم خور و بیابانک از سالیان دور همچون گذشتگان خود با آغاز محرم با برگزاری آیین های سنتی به سالار شهیدان ابراز اردات و محبت می کنند و به عزاداری می پردازند.

سوگواری برای امام حسین علیه السلام و یاران باوفایش در فرهنگ دینی  و اعتقادی مردم خوروبیابانک جریان دارد، در آب خوردن از لب تشنه امام حسین علیه السلام یاد می کنند، در دیدارها بر امام حسین علیه السلام سلام می فرستند و در عهد بستن ها از حضرت عباس ضمانت می طلبند و در عزاها، سوگواری ها امام حسین علیه السلام را محور قرار می دهند.

علم گردانی در خور و بیابانک موروثی است که بیشتر سادات عبادی و موسوی این آیین را انجام می دهند و هرساله در تاسوعای حسینی علم توسط سادات برای تبرک به منازل اهالی شهر خور برده می شود.

طوق یا سر یکی از علم ها نقش تاج مانند است که آنها بنابر نوشته روی آن، این علم را ' سید رضا ' فرزند ' سید شهاب موسوی خوری ' در سال 983 قمری وقف حسینیه خور کرده است.

در روز تاسوعا مردم شهر با نظافت خانه و آب و جارو کردن درب منزل به استقبال علم می نشینند.

گروه هایی جداگانه این علم ها را خانه به خانه می برند، صاحب خانه، علم را به تبرک در خانه می گرداند و پس از زیارت، توقه آن را با آب و گلاب شستشو می دهد و اهل خانه از آن آب به عنوان تبرک و شفا می نوشند و گروه علمدار توسط صاحب خانه پذیرایی می شوند.

در خور وقتی علمداران کوچه به کوچه و خانه به خانه می روند این بیت را می خوانند:

ای شام رو سیه به چه رو می شوی سپید ----  فردا حسین تشنه جگر می شود شهید
و چون وارد خانه ای می شوند می گویند:

گشاده باد به دولت همیـشه این درگاه  ----   به حق اشهدان لااله الاالله

پارچه های رنگی و زینتی علم ها را در روز تاسوعا باز می کنند و برای شرکت در مراسم عزای سالار شهیدان آنها را سیاه پوش می کنند.

شهرستان کویری خور و بیابانک در 420 کیلومتری شرق اصفهان قرار دارد.