راهکاری برای گره گشایی از بافتهای فرسوده

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، شهرهای کشوری به قدمت تاریخ، با دارا بودن محله های زیبا در دهه های اخیر تبدیل به شهرهایی شده اند که امروزه جای خانه باغ ها و خانه های حیاط دار را برج های سر به فلک کشیده گرفته است.
خانه های با کوچه های باریک و با قدمتی بیش از 40 سال که زیبایی اش به کهنگی و خرابی تبدیل شده است، خانه هایی که بعضا محلی برای زندگی نیست و برای افراد ساکن در محل نیز خطرات جانی و مالی زیادی دارند.
 
حالا در این محله ها با توجه به مشکلات زیست محیطی و اجتماعی، هنوز هستند افرادی که این خانه ها نسل به نسل به آنها رسیده است و گوشی برای شنیدن حرفهایشان می خواهند.

ساکنان این محله ها سالهاست در این محله های سنتی و قدیمی و اکثرا اصیل زندگی می کنند اما از کمترین خدمات شهری استفاده می کنند و نیروهای خدمات رسان نظیر شهرداری یا در مواقع بحرانی امدادگران هم توان امداد رسانی را به ساکنان این محلات ندارند.

یک سوم جمعیت کشور در محله های این چنینی زندگی می کنند که خدمات رسانی به ساکنان آن مشکلات و سختی های بسیاری دارد.

در گذشته برای نوسازی این بافت ها، دولت با همکاری شهرداری اقداماتی انجام داد: در برخی محله ها تجمیع صورت گرفت اما تجمیعی که شرایط را نه تنها بهتر نکرد بلکه بدتر کرد کوچه های که تا قبل از نوسازی هرکدام 2 الی 3 خانوار در ان زندگی می کردند اما الان کوچه های باریکی که در ان ساختمانهای 4 الی 5 طبقه ساخته شده است و جمعیت یک کوچه بیش از 3 برابر شده . در دهه 70 و 80 برنامه های وزارت راه و شهرسازی در خصوص محلات بافت فرسوده بدون توجه به ویژگی های این محلات بود. اجرای کامل پروژه های نوسازی نیازمند اختصاص بخشی از فضای محله به فضای سبز، فضای فرهنگی، فضایی ورزشی و.... است که در گذشته بدون در نظر گرفتن این گونه مسائل و ساختمان سازی صرف، منجر به فقر سرانه های خدماتی شده و نارضایتی ساکنان این مناطق را به همراه داشته است. می توان گفت این پروژه در بهبود کیفیت ساکنان موفق نبوده است.

در شهریور ماه 93 سند ملی احیا و بهسازی بافت ناکارآمد شهری تشکیل شد مشوق هایی چون ارایه تسهلات بانکی ، کاهش سود تسهیلات به متقاضیان ساخت و خرید بافت فرسوده و حذف عوارض صدور پروانه صورت گرفت اما روند نوسازی رضایت بخش نبوده و در بیشتر مناطق کشور کمتر از 8 درصد است .

این در حالیست که مدیر عامل شرکت عمران بهسازی استقبال نکردن مردم برای نوسازی بافت فرسوده را بدلیل شرایط اعطای تسهیلات در این بافت دانست.

زمان سپرده گذاری و نرخ سود تسهیلات بالا بود و مردم این مناطق توان دریافت تسهیلات و پرداخت اقساط تسهیلات را نداشتند و این بافت که باید براساس قانون5 ساله برنامه ششم توسعه، سالانه 10 درصد از مساحت55 هزار هکتاری بافت فرسوده کشور در 465 شهر احیا و نوسازی شود .

در بهمن ماه 96 نوسازی متفاوت بافت های فرسوده در قالب برنامه ملی بازآفرینی شهری با دستور رئیس جمهور آغاز شد.
برنامه نوسازی بافت های فرسوده، با سه هدف تامین شده ارتقای تاب آوری محله ، ارتقای زیست پذیری محله و ارتقای کیفیت زندگی شهروندی است که موفقیت برنامه، دو شرط دارد که مهم ترین آن، تامین منابع برای اصلاح وام یکم و پرداخت وام نوسازی است.

عشایری مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی برای استقبال مردم ازپیشنهاد کاهش نرخ سود سپرده ها در بافت فرسوده خبر داده بود و امروز با اعلام خبر موافقت این شورا برای کاهش نرخ سود تسهیلات در بافت فرسوده خبر داد و گفت : هنوز به صورت رسمی به بانک ها اعلام نشده است و با توجه به مذاکرات انجام گرفته، ابلاغیه رسمی این دستور تا پایان اردیبهشت ماه به بانک ها ارسال و به محض این اتفاق اجرایی خواهد شد.

معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین پیش از این با تأکید براینکه وزارت راه و شهرسازی در بخش مسکن نیز به دنبال جریان تسهیلات است گفته بود: خوشبختانه هم اکنون پیشنهاد ریاست جمهوری برای تقلیل سود بانکی به ۶ درصد در بافت ناکارآمد شهری پذیرفته و در آینده ای نزدیک از سوی بانک مرکزی به سایر بانک ها ابلاغ خواهد شد که قطعا فرصت بسیار خوبی برای ارتقای سطح خدمات در این مناطق خواهد شد.

تا پیش از این نرخ سود تسهیلات بانک مسکن برای خرید خانه از محل صندوق مسکن یکم، در بافت فرسوده 8 درصد بود یعنی یک و نیم درصد کمتر از سایر بخش ها تعیین شده بودو برای دریافت تسهیلات در بافت های فرسوده حداکثر باید 40 میلیون تومان در مدت یکسال در حساب صندوق پس انداز یکم سپرده گذاری شود و بعد از یکسال 2 برابر ان به متقاضی تسهیلات پرداخت می شود .

با کاهش نرخ سود سپرده در در بافت فرسوده و کاهش اقساط ان مردم نسبت به گذشته تمایل بیشتری برای دریافت تسهیلات در این بافت ها دارند و اینکه اکنون شرایط نوسازی بافت ها نیز نسبت به گذشته تغییر کرده و به صورت محله محور است وشامل ارتقاء خدمات روبنایی، ارتقاء خدمات زیربنایی و فضاهای عمومی شهری و نوسازی و بهسازی مسکن است.

رویکرد اصلی برنامه بازآفرینی شهری، محله محوری است و در این برنامه به دنبال خیابان سازی نیست و براساس نیاز و فرهنگ محله بافت های فرسوده نوسازی می شوند که نمونه ان طرح مسکونی 100 واحدی در محله سیروس واقع در منطقه 12 شهرداری تهران که چند ماهی است کلنگ ساخت واحد های ان به زمین خورده است اشاره کرد تامین مالی و اتخاذ سیاستی برای جذب سرمایه گذاران در این بافت ها ازجمله اقدامات اساسی است که باید حتما به ان توجه شود.
گزارش: ناهید خدادادی