سریال طرح سهام عدالت همچنان ادامه دارد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ؛ شاید این برای بعضی ها­ فقط یک آمار ساده و معنی اش تنها ­عددی باشد که سازمان خصوصی سازی اعلام کرده است اگر واقعا در عمق ماجرا دقیق شویم این عدد بسیار تکان دهنده است .
دوازده سال پیش در اجرای سیاست های اصل 44 قانون اساسی قرار شد بخشی از دارایی های دولت که قابلیت واگذاری در بورس را دارد به شکل سهام به مردم که در واقع مالک اصلی آن هستند ، واگذار شود.
به همین دلیل کارشناسی هایی ­­انجام شد و بر اساس آن 60 شرکت سوده ده دولتی سهامشان در طرحی به نام سهام عدالت به اقشار کم در آمد جامعه با هدف کاهش فاصله طبقاتی واگذار شد.
هر سهم به ارزش یک میلیون تومان که مبلغ آن را مردم پرداخت نمی کردند و تنها صاحب آن می شدند و می توانستند یا سالانه سودش را دریافت یا بعد از آزادی سهام، سهم خود را فروخته و زخم زندگی و کار خود بزنند.
هزینه سهام با توجه به محاسبات انجام شده به راحتی در طی ده سال از محل سود خود شرکت ها قابل پرداخت شدن بود و طبق قانون باید بعداز ده سال سهام در بورس آزاد می شد.
12 سال گذشت اما تنها­ نیمی از ارزش هر سهم ­از محل سود شرکت ها پرداخت شد.
بعد از پایان 10 سال سازمان خصوصی سازی اعلام کرد که یک میلیون تومان ارزش هر سهم که قرار بود شرکتها آن را پرداخت کنند پوشش داده نشده­ و مردم ( یعنی قشر کم درآمد جامعه ) برای گرفتن مالکیت تمام سهام خود باید حدود 500 هزار تومان
پرداخت کنند. یعنی ما می خواهیم سرمایه شما را زیاد کنیم اما پولش را می گیریم و قیمتش را از سرمایه شما کم می کنیم و این در حالی است که سود این سهام، ماهانه تنها چیزی حدود سه تا نه هزار تومان است.
( البته نه هزار تومان برای کسانی است که 500 هزار تومان خود را پرداخت کرده باشند ) رقمی آن قدر ناچیز که به نظر منطقی نمی رسد کسی برای دریافت آن به صورت ماهانه ؛ حدود پانصد هزار تومان سرمایه گذاری کند.
­کارشناسان اقتصادی از یک سو این کار را خلاف اهداف اولیه این طرح و مغایر با سیاست های اصل 44 می بینند و از طرف دیگر آن را غیر اخلاقی توصیف می کنند.
شاه ویسی مدرس دانشگاه و کارشناس اقتصادی در این باره می گوید: سیاست های اصل 44 برای بالا بردن قدرت خرید مردم و کاهش فاصله طبقاتی بود است اما­ با دادن قدرت خرید چند قرص نان باید دید اصلا می توان به این اهداف دست پیدا کرد؟ البته دولت برای تحقق وعده های انتخاباتی خود شاید اصرار به پرداخت این مبلغ داشت اما باید یاد آوری کنیم­ زمانی که سهام عدالت برنامه ریزی می شد اجرای درستش منوط به اجرای درست همه مراحل آن بود.
اما وقتی سود شرکت ها قیمت سهام را پوشش نداد، وقتی به جای یک سال هفت سال از مشمولان نام نویسی شد و وقتی به جای ده سال بعد از دوازده سال هنوز سهام آزاد سازی نشده است دیگر واریز سود کارکرد اصلی خود را از دست می دهد.

چرا سهمی از سهام عدالت در بورس آزاد نشد؟

شاید اولین ایرادی که بتوان به ساز و کار اجرای سهام عدالت گرفت آزاد نشدن سهام است.
بر اساس قوانین فروش سهام شرکت ها در بورس­، هر مقدار از سهام که هزینه اش پرداخت می شود ، باید آزاد گردد تا صاحبان سهام امکان خرید و فروش آن را داشته باشند.
محمدرضا پورابراهیمی در این مورد می گوید: سهام عدالت پیشتر از این باید آزاد می شد. اصلا روال آزاد سازی سهام این است که هر بخشی از سهام که هزینه اش توسط شرکت ها دریافت شده آزاد شود اما در این دوازده سال مردم تنها تکه کاغذ بی ارزشی را در دست دارند که اصلا مشخص نیست بر اساس آن چه سهمی و از کجا متعلق به آنهاست.
نه در مدیریت شرکتها نقشی دارند و نه در خرید و فروش سهمشان حقی، خوب مشخص است که بسیاری از مدیران دولتی هم به دلیل نفع شخصی خود تمایلی به خصوصی سازی نداشته باشند که این خود یکی از دلایل نرسیدن سود سهام عدالت به رقم یک میلیون تومان است.
در حال حاضر هم واریز سود دردی از مردم دوا نمی کند.
مجلس حتی حاضر است مسئولیت واریز نشدن سود سهام را به گردن بگیرد تا این پول در خود شرکت ها سرمایه گذاری شود و ارزش سهامش بالار رود و به جای پرداخت سود به سرعت اصل سهام آزاد شود.

مردم هزینه کم کاری دولت ها را نباید پرداخت کنند

نرسیدن سود شرکت ها برای هر سهم به یک میلیون تومان باعث شده است دولت مابه التفاوت آن را از مردم طلب کند.
کرد زنگنه از طراحان اصلی طرح سهام عدالت و رئیس سابق سازمان خصوصی سازی می گوید: اصلا قرار بر این نبوده که کسری قیمت سهام را از مردم بگیریم. البته باید تاکید کنم ما به هیچ وجه انتظار نداشتیم یک میلیون تومان قیمت هر سهم بعد از ده سال مستهلک نشود بلکه حتی فکر می کردیم بیش از این هم شرکت ها سود تولید کنند. خوب هر چه باشد ما بزرگترین و پر سود ترین شرکت ها را برای این طرح در نظر گرفته بودیم اما دولت ها با ثبت نام مشمولین تا هفت سال تعداد مشمولان را از 42 میلیون نفری که ما انتظار داشتیم به 50 میلیون نفر رساندند و­ بر خلاف قانون تعدادی از شرکت های سهام عدالت با شرکت های راکد یا زیان ده جایگزین شدند.
به همه اینها مدیریت دولتی را هم اضافه کنید که در برابر خصوصی شدن مقاومت می کند.
نتیجه این شد پوشش ندادن ارزش هر سهم اما مسئله اینجاست که هزینه این کم کاری های چهار دولت اخیر را می خواهند از مردم بگیرند.
محمدرضا پور ابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس هم از این اتفاق ابراز تاسف کرد و گفت : برای ما اصلا مشخص نیست چطور شرکتی که سالها در لیست شرکت های سهام عدالت بوده و به اسم مردم و سهام عدالت پول پرداخت کرده ناگهان از این لیست حذف می شود.
سودی که به حساب سازمان خصوصی سازی از طرف این شرکتها واریز شده دیگر اجازه خروج آنها را نمی دهد حالا در این خروج چه صرفه ای بوده خدا عالم است اما از این دست تغییرات کم نبوده و تا همین چند ماه پیش هم سعی شد چند شرکت پتروشیمی از فهرست شرکت های سرمایه پذیر خارج شوند که ما در مجلس جلوی آن را گرفتیم.

سنوات پرداخت سود در تعیین ما به التفاوت سهام عدالت تاثیری ندارد

یکی دیگر از مشکلات بزرگ سهام عدالت یک کاسه شدن سود آن و تقسیم بر تعداد مشمولان است. یک مثال ساده می زنیم. شخصی در سال 84 برای سهام عدالت ثیت نام کرد و شخص دیگری در سال 91 ثبت نام کرده است.
به اسم کسی که از سال 84 ثبت نام کرده 12 سال سود سهام دریافت شده و به نام کسی که در سال 91 ثبت نام کرده تنها 5 سال سود دریافت شده است اما حالا سازمان خصوصی سازی همه را یک کاسه کرده و می گوید تمام مشمولان حدود 500 هزار تومان برای دریافت سهام خود به دولت بدهکار هستند که باید آن را پرداخت کنند ودر صورت عدم پرداخت تنها نیمی از سهام به آنها تعلق می گیرد.
غلامرضا کرد زنگنه رئیس سابق سازمان خصوصی سازی در این مورد می گوید: دو دهک اول که از نظر درآمد در پایین ترین سطح قرار داشتند از 50 درصد تخفیف برخوردار بودند که با حساب مقدار سود 500 هزار تومانی که تا به حال از شرکت ها دریافت شده باید تمام سهام آنها آزاد شود.
این در حالی است که تا به حال نه تنها هیچ سهمی برایشان آزاد نشده است بلکه هنوز اصلا معلوم نیست که مالکین سهام مالک چه چیزی هستند.
اما در مورد سنواتی که مشمولان در ثبت نام دارند هم باید اضافه کرد که دولت خوب عمل نکرده است.
بالاخره باید بین کسی که 10 سال پیش وقت گذاشته، ثبت نام کرده و تا امروز شاید حتی بدون دریافت این حق قانونی خود فوت کرده باشد با کسی که دو سه سال پیش اقدام به ثبت نام کرده است ، فرقی داشته باشد.
اما دولت به این تفاوت اهمیتی نمی دهد و می گوید تا آزادسازی همه سهام را به قول معروف یک کاسه می کند و همه به یک اندازه بدهکار هستند.
در دوازده سال گذشته حدود دو میلیون نفر از مشمولان سهام عدالت بدون دریافت آن فوت کرده اند.
قرار هم بر این بود که از انتهای شهریور 96 همین مقدار هر چند اندک سود آن حداقل واریز شود.
اما به نظر می رسد فعلا نه خبری از سود آن است نه آزاد سازی اصل سهام و نه حتی عدالتی در تقسیم سهام عدالت و این سریال همچنان ادامه دارد.
گزارش : رضا شفیعی