همه‌گیری ایدز تا سال 2030 پایان می‌یابد؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ با گذشت 35 سال از پیدایش ایدز، مقابله با این بیماری پیشرفت قابل توجهی داشته است؛ مردم، بیش از هر زمان دیگر تحت درمان قرار دارند و شمار کودکانی که از راه انتقال مادر به کودک مبتلا شده‌اند از 2010 به نصف کاهش یافته است. 

طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 2016، جدیدترین شمار مبتلایان به این بیماری در دنیا نشان می دهد این آمار به پائین ترین حد خود از سال 1991 رسیده است، هرساله مردم کمتری به دلایل مرتبط با ایدز جان خود را از دست می‌دهند و افرادی که با اچ‌آی وی زندگی می‌کنند، طول عمر بیشتری دارند. 

ضمن اینکه شمار افرادی که به داروهای نجات بخش دسترسی دارند در طول پنج سال گذشته دو برابر شده و به بیش از 18 میلیون نفر رسیده است. با سرمایه‌گذاری‌های درست، جهان می‌تواند با سرعت بیشتری به سوی دستیابی به هدف درمان 30 میلیون نفر تا 2030 حرکت کند.

کریستین ویگاند معاون دفتر نمایندگی صندوق کودکان سازمان ملل متحد در ایران با بیان این که "هر دو دقیقه یک نوجوان 15 تا 19 ساله در جهان به ویروس HIV  مبتلا می‌شود"، تأکید کرد: پایان بخشیدن به ایدز بدون پاسخ به نیازهای نوجوانان و کودکان امکان پذیر نیست.

وی گفت: کاهش آمار مبتلایان به ویروس اچ آی وی به این دلیل است که دستکم 2 میلیون نفر در سال 2015 تحت درمان های آنتی ویروسی قرار گرفته اند که در نوع خود بزرگترین طرح درمانی در تاریخچه این بیماری است. 

کریستین ویگاند افزود: براساس آمارها تاکنون 37 میلیون نفر بیمار ایدزی در جهان جان خود را از دست داده اند که این امر نشانگر اهمیت توجه برای پیشگیری و کنترل این بیماری است. 

براساس برنامه ریزی جهانی قرار است همه گیری بیماری ایدز تا سال 2030 پایان یابد.

گری لوئیس مسئول دفتر هماهنگی سازمان ملل در ایران می گوید :73 هزار نفر در ایران به ویروس ایدز مبتلا هستند.

وی با اشاره به اینکه در سال 2011 یکی از یافته های مهم دانش پزشکی موفقیت داروهای تروویروسی برای سرکوب ویروس ایدز بود گفت: به دنبال این موفقیت، برنامه 90-90-90 سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی برای کنترل این بیماری تدوین و به کشورها اعلام شد.

لوئیس گفت: مطابق این برنامه باید90 درصد افراد مبتلا به ویروس ایدز را در کشورها شناسایی کنیم.

مسئول دفتر هماهنگی سازمان ملل در تهران افزود: این آمار بیانگر این است که باید72 درصد مبتلایان به ویروس ایدز با داروهای ضد ویروس درمان شوند تا به یکی از آرمانهای توسعه کنترل بیماری های همه گیر تا سال 2030 برسیم.

علا الوان مدیر منطقه‌ای سازمان جهانی بهداشت در منطقه مدیترانه شرقی  نیز با ابراز تأسف از اینکه، انگ و تبعیض موجود در نظام بهداشت و درمان در قبال HIV، یکی از موانع اصلی برای دریافت خدمات تشخیصی، مراقبتی و درمانی برای HIV است گفت: تا پایان سال 2015، کمتر از20 درصد مردمی که در منطقه با HIV زندگی می‌کنند، از وضع HIV خود مطلع هستند و تنها 14 درصد از آنها تحت درمان هستند.

امسال شعار روز جهانی ایدز (روز اول دسامبر) پیشگیری، تشخیص زود هنگام، درمان و حمایت از مبتلایان است و  در ایران از 13تا 19 آذر هفته جهانی ایدز نامگذاری شده است. 

به استناد نتایج مطالعات 10ساله وزارت بهداشت که در سطح کشور انجام شده، در حال حاضر شیوع اچ‌آی وی ایدز در مصرف‌کنندگان تزریقی مواد مخدر (که تعدادشان حدود 250هزار نفر برآورد می‌شود)، 13 و 8 دهم درصد و در زنان معتاد تن‌فروش بالای 5 درصد است. 

مینو محرز، رئیس مرکز تحقیقات ایدز وزارت بهداشت در توضیح خطر بروز اپیدمی متمرکز برای جمعیت عمومی جامعه می‌گوید: از آنجا که  الگوی غالب ابتلا به ایدز در ایران، تماس جنسی است، این خطر وجود دارد که زنان، بیش از بقیه در معرض ابتلا هستند.

وی گفت: از طرفی، اعتیاد در زنان رشد داشته و تعداد زنان کارتن‌خواب به دلیل اعتیاد رو به افزایش است و این زنان مجبورند برای تأمین مواد مصرفی، تن‌فروشی کنند که این امر ضمن آنکه موجب افزایش شیوع بیماری در زنان می‌شود، خطر انتقال ویروس به جنین را هم بالا می‌برد.

محرز افزود: براساس آمارها میزان ابتلای زنان به ایدز نسبت به سال‌های قبل افزایش داشته است که اگر شناسایی زود هنگام نشود با افزایش نوزادان ایدز مواجه خواهیم بود. به همین دلیل وزارت بهداشت برنامه‌هایی برای این گروه در دست اقدام دارد از جمله اینکه به مرکز تحقیقات ایدز سفارش داده است که برای زنان کارتن خواب و زنان تن‌فروش، کلینیک موبایل ایجاد کنیم و به محل این زنان رفته و آن‌ها را از نظر بیماری‌های مقاربتی و ایدز کنترل کنیم و وسایل پیشگیری از بارداری و انتقال ایدز بین این زنان توزیع کنیم تا سلامت این زنان حفظ شود و جامعه سالم بماند.

بنابر این گزارش نتایج برخی تحقیقات در دهه 80 نشان می دهد، مبتلایان ایدز در گروه سنی40سال بودند که از دهه سوم زندگی شان مصرف مواد را شروع کرده اند. امروز مبتلایان ایدز در گروه سنی30هستند در‌حالی که از دهه دوم زندگی مصرف مواد را شروع کرده‌اند.

بنا بر آخرین گزارش سه ماهه وزارت بهداشت در پایان خرداد 95 ، در 30 سال گذشته، ابتلا به ایدز بر اثر تزریق مواد مخدر با سرنگ مشترک، به 68 و 2 دهم درصد کاهش یافته اما علت 18 و نیم درصد موارد ابتلا، رابطه جنسی محافظت نشده بوده است ضمن آنکه از مجموع 32 هزار و670بیمار شناسایی شده، 84 درصد بیماران مرد و 16 درصد زن بوده‌اند.

ارقام نگران‌کننده در این گزارش رسمی این است که از کل موارد گزارش شده در سه ماه اول امسال، دلیل ابتلای 34 درصد موارد، اعتیاد تزریقی و 42 درصد رابطه جنسی پرخطر بوده است که فعالان غیر‌دولتی درمان اعتیاد احتمال می‌دهند در حاشیه موفقیت‌آمیز بودن برنامه‌های کاهش آسیب اعتیاد که از سال 83 تاکنون در کل کشور اجرا شده، یکی از دلایل افت شیب تزریق مشترک، متوجه گرایش معتادان به مواد محرک به دلیل تأثیرات مهیج‌تر این مواد و کاهش رغبت به تزریق باشد که چنین رویکردی می‌تواند خطر افزایش ابتلا به ایدز بر اثر بروز جنون جنسی را تشدید کند. خطری که نگرانی جدی را هم به دنبال دارد. 

هاشمی وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی با اشاره به همکاری 23 دستگاه برای پیشگیری از ابتلا، کاهش و کنترل بیماری ایدز در کشور، گفت: اطلاع رسانی، آگاهی بخشی و بیماریابی و درمان در بیماری ایدز باعث می شود تا تعداد مبتلایان به این بیماری کاهش یابد، زیرا بخشی از پیشگیری درمان است.

از سال 1383 تاکنون حدود 200مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری دارای استانداردهای مراقبت و درمان فرد مبتلا در کشور ایجاد شده و افراد با سابقه رفتار آسیب‌زا، لازم است به این مراکز مراجعه کنند و آزمایش بدهند تا در صورت ابتلا، سریع‌تر شناسایی شوند و تحت مراقبت و درمان قرار بگیرند. اگر رفتار آسیب‌زا، تکرار می‌شود، باید هر سه ماه یک‌بار هم مشاوره و آزمایش تجدید شود. 

بر اساس مدل‌سازی و مطالعاتی که انجام شده، حدود 75 هزار مبتلا در کشور زندگی می‌کنند که در حال حاضر حدود 30 درصد موارد مبتلا شناسایی شده‌اند. در واقع، 70 درصد مبتلایان از بیماری خود آگاه نیستند و تعدادی از این افراد، معتادان و مصرف‌کنندگان مواد محرک هستند. 

وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی، بیش از 10سال است که مراکز کاهش آسیب برای ارائه خدمات مشاوره، آزمایش، توزیع سرنگ و متادون به معتادان تزریقی راه‌اندازی کرده‌اند. باید این مراکز را گسترش  داد تا این گروه راحت‌تر مراجعه کنند. همچنین باید خدمات مراکز مشاوره زنان آسیب‌پذیر را گسترش بدهیم. در کل کشور 34مرکز برای این زنان داریم که البته در 27 دانشگاه علوم پزشکی مستقر شده است. 

و نتیجه اینکه: افزایش آگاهی مردم درباره بیماری ایدز، نحوه انتقال، پیشگیری و همکاری نهادها و سازمانهای مرتبط با همکاری رسانه ها می تواند وزارت بهداشت را در شناسایی بیماران مبتلا به ویروس اچ آی وی و پیشگیری از انتقال آن مؤثر باشد.

HIV ویروس نقص سیستم ایمنی بدن انسان است که از طریق تماس جنسی با فرد مبتلا، از مادر مبتلا به فرزند( قبل از تولد یا حین زایمان و یا از طریق شیردهی پس از تولد)، یا فرآورده های خونی آلوده (مانند انتقال خون و یا پیوند اعضاء)، از طریق استفاده از سوزن، سرنگ و دیگر وسایل تزریق آلوده به ویروس(مانند استفاده از سرنگ مشترک در معتادان تزریقی و یا در هنگام خالکوبی) انتقال می یابد. 

تماس عادی مانند با هم کار کردن،‌ هم صحبتی،‌ همسفری،‌ دست دادن،‌ بوسیدن و سایر روابط اجتماعی ‌سبب انتقال ویروس نمی شود.