نگرانی رسانه های غرب از انعکاس راهپیمایی 20 میلیونی اربعین

بر اساس آمار اعلام شده دستکم 20میلیون نفر در طولانی ترین راهپیمایی روی کره خاکی که روز دوشنبه در کربلای معلی به انتها رسید شرکت کردند،  زائران حضرت اباعبدالله الحسین (ع) که از کشورهای مختلف در این مراسم شرکت کرده بودند  از آنجا که فضای اطراف حرم گنجایش چند ده هزار نفر بیشتر را ندارد تا کیلومترها در جاده‌های اطراف حرم اجتماع کرده‌بودند که هیچ تصویر تلویزیونی قادر به پوشش یکباره و همه جانبه آن نبود. در حالی که انتظار بود این مراسم با شکوه تحت پوشش گسترده رسانه ها قرار گیرد بیشتر  رسانه خارجی از کنار آن بی تفاوت عبور کردند و برخی رسانه ها  از جمله فارسی زبان بیگانه  نیز در جهت پاره ای سیاست های مداخله گرایانه امریکا در منطقه  کوشیدند که این تجمع میلیونی مسالمت آمیز  را در زوایای تنگ فرقه ای و مذهبی محصور کنند. 

به نظر می رسد این رویکرد رسانه های بیگانه ناشی از ظرفیت ها وکارکردهای برجسته مراسم اربعین است که درذیل به آنها اشاره می شود و بیشتر اندیشمندان نیز بر آن صحه گذاشته اند.

1/ فرامذهبی بودن مراسم اربعین: این مراسم تنها اختصاص به شیعیان ندارد، بلکه در این مراسم بسیاری از پیروان اهل سنت، مسیحیت، یهودیت و ایزدی ها وصائبی های عراق نیز شرکت می جویند و این نشانگر این است که شرکت کنندگان در این مراسم باشکوه، اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را سمبلی برای آزادی، و شخصیتی جهان شمول می دانند. 

2/ امکان تغذیه واسکان جمعیت: آنچه که حیرت ناظران جهانی را در این روز بزرگ برانگیخته چگونگی امکان تغذیه و اسکان جمعیت بالغ بر 20 میلیون نفر است. آن هم در شرایطی که فقط در چند هزار متر مربع متمرکز شده‌اند بیشتر ایشان خدمات مردمی در موکب ( هیئت)‌های حسینی راکه خالصانه با اصرار و التماس به زائران انجام می‌شود.

3/قدرت نرم مسلمانمان:  این حضور نشان می‌دهد که مکتب حسینی از قابلیت و قدرت بسیج بالایی برخوردار است که مشابه آن را در جهان امروز (که در معرض هجوم افسارگسیخته فرهنگ غرب قرار گرفته و باعث تکه تکه شدن هویت‌های جمعی شده است) نمی‌توان سراغ داشت.

4/ نماد ظلم ستیزی مکتب حسینی:  این حضور باعث آشنایی افکارعمومی بین‌المللی با ماهیت ظلم ستیزی مکتب حسینی و نمادهای عینی آن تاسوعا ـ عاشورا و اربعین می‌شود و در عین حال با بازخوانی واقعه جانسور عاشورا چهره عاملان و مسببان این واقعه را در چهره داعش و دیگر افراد و گروه‌های تکفیری برای افکار عمومی بین‌المللی معرفی می‌کند. در واقع همان کسانی که جنایت عاشورا را آفریدند امروزه در چهره داعش دوباره ظهور و بروز یافته‌اند. در این میان اگر داعش با قتل و خون‌ریزی و ارتکاب انواع جنایات شنیع وجهه اسلام و مسلمانان را تخریب می‌کند اما 20 میلیون زائر شیعه وسنی باحضور مسالمت‌آمیز خود در مراسم اربعین ضمن تأکید بروحدت و همبستگی خود بر این واقعیت صحه می‌گذارند که ظلم ستیزی در مکتب اسلام قدمتی بیش از 1400 ساله دارد.

5/تقریب مذاهب: حضورمیلیونها نفر از مسلمانان جهان اعم از شیعه وسنی در این مراسم نشان می دهد که راهپیمایی اربعین ظرفیت تقریب مذاهب را نیز در بر دارد که این مسئله خود می تواند بخش اعظم تبلیغات رسانه های بیگانه در اختلاف افکنی میان شیعیان واهل تسنن را خنثی نماید.

6/اهمیت نیروهای مردمی یا حشدالشعبی: حضور میلیونها زائر در اربعین از سویی نمایشگر کارکردهای نیروهای مردمی است که در عین مبارزه با تروریسم با کمک به دولت عراق توانستند امنیت را برقرار کنند  ودر واقع مراسم اربعین این ظرفیت و کارکرد های این نیروها را نیز به نمایش  گذاشت و به نظر می رسد هجمه رسانه های بیگانه از جمله بی بی سی به این نیروها با توجه به تجربه ای است که این رسانه ها از کارکرد بسیج مردمی در ایران در دفاع از انقلاب اسلامی داشته اند.

7/ رابطه مستقیم بومی بودن امنیت با دوام آن:  روند  تامین امنیت 20 میلیون زائر  نشان می‌دهد که هرچه عوامل و زمینه‌های تامین امنیت بومی باشد به همان میزان ضریب، دوام و قوام آن نیز افزایش می‌یابد. از این رو حضور نظامیان خارجی و پایگاههای امریکایی در منطقه بیش از اینکه باعث ثبات باشد به ناامنی  دامن می زند همانطور که تاکنون در عمل دخالت های امریکا در منطقه این موضوع را به اثبات رسانده است.

8/ بی نیازی عراق به دخالت امریکا: با وجود درگیری دولت عراق با تروریسم داعش توانمندی در حفظ امنیت 20 میلیون زائر نشان می دهد که دولت و ملت عراق نیاز به قیم ندارد وخود قادر است.امنیت خود را تامین نماید. 

9/ روشنگری در جهان: نمود جهانی و به نوعی تبلیغ اربعین در جامعه جهانی تأثیرگذار است. غرب به‌خصوص طی دو دهه گذشته تلاش زیادی بکار بسته تا اسلام را عامل تفرقه  دشمنی میان ملت‌ها معرفی کرده و پیروان آن را در حال سرخورده شدن از آن و رها کردن دین جلوه دهد. غرب طی سالهای اخیر با برجسته‌سازی جایگاه گروه‌های تروریستی نظیر داعش وانمود می‌کرد اسلام در حال منزوی و مطرود شدن در جغرافیای خود است چه رسد به اینکه بخواهد در جغرافیای غیر اسلامی توجهی را برانگیزد. راهپیمایی چند ده میلیونی اربعین در عراق که در مقیاس‌های دیگری در بعضی دیگر از کشورهای اسلامی منطقه تکرار شده است، نشان داد که «اسلام بالنده» به شکلی توفنده در صحنه حضور دارد و از قضا در کشوری که بیش از سایر کشورها با دو مقوله اشغال نظامی غرب و تروریزم دست به گریبان بوده و فدائیان بیشتری داده است، توفنده‌تر است.

10/بالندگی بیداری اسلامی: راهپیمایی عظیم اربعین به خوبی بالندگی بیداری دینی مردم را به تصویر کشید و از این رو باید گفت برخلاف آنچه تصور و تبلیغ می‌شود، جوامع اسلامی در مسیر بیداری اسلامی دچار تردید و سستی نشده‌اند و آنچه در خیال غرب خلجان می‌کند، توهمی است که با تبلیغات رسانه‌ای، واقعیت معرفی می‌شود.

11/ حرکت اربعین از سویی با الگوگیری از حرکت امام حسین (ع) ناظر بر عزت‌طلبی و ذلت‌گریزی ونفی استکبار خارجی و استبداد  داخلی است. 

12/ ازسویی حضور پیروان مذاهب وادیان مختلف در این راهپیمایی بیانگر رویکرد صلح جویانه و ظرفیت سازی این مراسم برای گفتگوی تمدنهاست حضور ایزدی ها مسیحیان یهودی ها، شیعیان وپیروان دیگر مذاهب در این مراسم بیانگر چنین ظرفیتی است. 

با این اوصاف روشن است که چرا رسانه های غربی مایل نیستند پیام این واقعه بزرگ به جهان منتقل گردد، به راستی اگر پیام اربعین به همه برسد و بدین وسیله آتش اختلاف در میان مذاهب مختلف فروکش کند، استکبار جهانی و وسایل ارتباط جمعی اش چگونه خواهند توانست اهداف خود را در منطقه پیگیری کنند؟

اینجاست که مشخص می شود چرا  رسانه‌های خبری دنیا که گاهی سخیف‌ترین موضوعات را به خبر تبدیل و به دنیا مخابره می‌کنند در برابر اربعین با همه ارزش‌های خبری‌اش، رویکرد سانسور را اختیار کرده‌اند، باید پی برد که اربعین برای آنها چقدر نگران‌کننده است و تا چه حد بیم دارند از اطلاع افکار عمومی دنیا از این رویداد؛ و این ترس و دلواپسی از ظرفیت‌سازی این رویداد است.

بد نیست به نمونه هایی  از بازتاب مراسم اربعین از چند رسانه مطرح اشاره شود تا روشن شود که این رسانه ها چگونه با حاشیه سازی سعی در خارج کردن این مراسم از متن دارند. 

خبرگزاری فرانسه در این باره با تمرکز بر حوادث احتمالی در مسیر رفتن به کربلا،  سانحه واژگونی یک دستگاه اتوبوس در جنوب ایران را   که 26 نفر کشته شدند بازتاب کرده وادامه می دهد،  این اتوبوس حامل مسافرانی بود که می خواستند برای شرکت در مراسم اربعین -چهلمین روز شهادت امام حسین (ع) سومین امام شیعیان- به عراق بروند.

روزنامه القدس العربی وابسته به قطر نیز در گزارشی ادعا می کند  تعطیلات مراسم اربعین در عراق موجب اختلال در زندگی مردم این کشور می شود. به راستی یک انسان بی طرف این ادعا را باور می کند آن هم در حالیکه این روزها خیلی ها تصاویر مستند التماس شهروندان عراقی برای پذیرایی از زائران حسینی را مشاهده کرده اند.

رادیو فردا که زیر نظر وزارت خارجه امریکاست نیز با رویکرد فرقه گرایانه مراسم اربعین را اینگونه توصیف می کند ایران از طریق رویدادهای مذهبی -که در ماههای محرم و صفر به اوج خود می رسد در عراق، میلیاردها دلار صرف برگزاری مراسم و روایدادهای فرقه گرایانه می کند.» این رسانه امریکایی ادامه می دهد مراسم اربعین  نماد تشیع در جنگ شیعه و سنی در منطقه است. 

جالب اینجاست که با اینکه دوربین ها ناتوان از نمایش خیل عظیم جمعیت است و در پشت مرز مهران هزاران نفرنتوانستد به کربلا بروند رضا حقیقت نژاد در گفتگو با این رسانه امریکایی ادعامی کند توی سال‌های اخیر توی اعداد و بازنمایی آن چیزی که رخ می دهد سعی می کنند اغراق کنند تا بتوانند به نحوه مطلوبی استفاده تبلیغاتی از تمام سطوحی که یک تمدن اسلامی برای ظهور و بروز به آن نیاز دارد در پدیده اربعین قابل مشاهده است. 

البته با این ادعا به این نتیجه رسیدم که یک مورد دیگر را مهم می توان به پظرفیت های  اربعین  هم اضافه کرد که تحت مورد 13/ تمدن سازی قابل تشریح است. حرکت عظیم اربعین نشان می دهد که همه مسلمانان از هر مذهبی می توانند با جمع شدن زیر پرچم امام حسین (ع) تمدن اسلامی را در مقابل دیگر تمدن ها مطرح کنند،  البته برخی کارشنان سطوحی را برای یک تمدن برشمرده اند که در اربعین قابل مشاهده است: الف/   دلالت سیاسی :  به معنای همگرایی مسلمانان و تقابل با جدایی دین از سیاست ب/  دلالت نظامی:  در مورد اربعین است به این معنا که در اربعین جریان های مختلف جهان اسلام گرد هم آمده اند و این خود می تواند یک رزمایش نظامی علیه جریان های تکفیری و جریان های زیاده خواه غرب باشد.  ج/  دلالت اقتصادی : در دنیای سرمایه داری جامعه ای که با محوریت سود و عقلانیت ابزاری در حال اداره شدن است میلیون ها انسان سود زندگی و اموال خود را بدون هیچ چشم داشتی در اختیار دیگران قرار دهند. این یک معجزه و پدیده عجیب در دنیای مدرن است. د/  دلالت های معنوی :  نمود معنوی مراسم اربعین  از یک سو ساختار تمدنی و جمعی پیدا کرده و از سوی دیگر این معنویت در عرصه بین المللی تجلی می کند.

اما شبکه من و تو در باره اربعین گزاره هایی را در باره ادعای مشکلات این روز  مطرح می کند از جمله اینکه ... یکی از کاربران نوشته از عراق و کربلا خبر رسیده که هزینه های بسیاری  بر زائران  گذاشته شده.  

بی بی سی  فارسی نیز در مسیر فتنه انگیزی در گفتگو با مهدی مهدوی آزاد می کوشد این مراسم را مراسمی شیعی که حساسیت کشورهای عربی را برمی انگیزد معرفی کند. و از سویی حضور زائران ایرانی در عراق رابه معنای نقض حاکمیت دولت بغداد تفسیر می نماید.

و درآخر باید گفت  همین که این پدیده در سطح رسانه‌های جهانی به عمد نادیده گرفته شده، مبین اهمیت آن است؛ وگرنه کدام رسانه است که به لحاظ خبرساز بودن رغبت نکند این پدیده را پوشش دهد؟

------------------------

بررسی و تحلیل / رضا محمدمراد