میدان حلب صحنه آزمون تغییر رویکرد ترکیه در قبال بحران سوریه

بن علی ییلدیریم، نخست وزیر با بیان اینکه به صورت نزدیک با دیگر کشورهای منطقه برای حل مسائل منطقه‌ای و در راس آن سوریه گام بر می‌دارد، افزود: ما به زودی اتفاقات قشنگی را در سوریه و سایر کشورهای منطقه شاهد خواهیم بود. این مرحله شروع و گام‌های آن برداشته شده است. به زودی با هم شاهد نتایج آن خواهیم بود.

این سخنان پس از آن بیان می شود که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه با سفر به سن پترزبورگ و دیدار با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه،  سعی کرد روابط آنکارا  با مسکو یکی از مهمترین متحدان دمشق را پس از بحران دیپلماتیک نه ماهه ناشی از حمله جنگنده های ترکیه به یک جنگنده سوخو24 روسیه در مرز سوریه بازسازی کند.

روسیه بزرگترین حامی نظامی و سیاسی دولت بشار اسد است و ترکیه در مقابل از گروههای مسلحی که علیه دمشق می جنگند حمایت می کند. 

پس از سفر  اردوغان به روسیه، محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه ایران هم روز جمعه راهی آنکارا شد تا با همتای  ترکیه ای خود دیدار کند. ظریف پیش از سفر به ترکیه با سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه تلفنی در باره  هماهنگی برای حل بحران سوریه گفتگو کرد.  ظریف درست سه روز پس از دیدار رجب طیب اردوغان با ولادیمیر پوتین به آنکارا سفر کرده است  و این نشان می دهد که سه کشور احتمالا تلاش می کنند با نزدیک کردن دیدگاههای خود راهی برای پایان بحران سوریه بیابند.

اردوغان در دیدار با پوتین گفته بود می توان به ساز و کاری برای پیشبرد راه حل سیاسی  برای بحران سوریه و مبارزه با تروریسم در این کشور دست یافت. مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه هم تصریح کرده بود ترکیه مواضع نیروهای داعش را در سوریه شناسایی کرده است و می تواند آنها را در اختیار روسیه قرار دهد تا برای حمله به مواضع داعش از اطلاعات ترکیه بهره ببرد. 

تحلیلگران بر مبنای برخی نشانه ها که از برکناری احمد داوود اوغلو از سمت نخست وزیری و انتخاب بن علی ییلدریم به جای وی و تاکید بن علی بر به صفر رساندن تنش با کشورهای همسایه آغازشد تا تهدیدهای امنیتی، سیاسی واقتصادی که سیاست های اردوغان ترکیه را به آن دچار کرده بود پیش بینی می کردند که احتمالا آنکارا در صدد تصحیح سیاست های اشتباه گذشته بر آمده و قصد دارد سیاست های خود را در مورد سوریه به متحدان دمشق نزدیک کند.

این گمانه پس از کودتای نافرجام در ترکیه و پشت کردن متحدان غربی آنکارا به اردوغان تقویت شد اما با این حال به نظر می رسد باید منتظر ماند ودر صحنه عمل دید که مقام ها ترکیه آیا در جهت تصحیح اشتباهات خود گام برخواهند داشت یا اینکه بار دیگر به عقب برخواهند گشت؟ هر چند بنابر اخبار رسانه های ترکیه، آنکارا در خصوص دولت سوریه انعطاف نشان داده و اعلام کرده است که دولت سوریه می تواند در مذاکرات برای یافتن راه حل سیاسی مشارکت داشته باشد. 

با این حال به نظر می رسد میدان حلب یعنی جایی که محل فعالیت گروههای تروریستی جیش الفتح والنصره است می تواند آزمونی برای تغییر سیاست دولت انکارا باشد. چرا که روسیه و ترکیه در این میدان رودرروی هم قرار دارند. 

با توجه به مواضع پوتین در دیدار با اردوغان که بار دیگر بر اصول سیاست های روسیه در خصوص بحران سوریه و حق سوری ها در تعیین سرنوشت خود تاکید کرد دلیلی وجود ندارد که ادعا شود مسکو رویکردش را در حمایت از دولت بشار اسد تغییر خواهد داد و از این رو اکنون توپ در زمین آنکاراست تا با تصحیح سیاست های خود منافع خود را در نزدیکی به ائتلاف تهران/ مسکو تامین نماید و این مسئله در میدان حلب روشن خواهد شد که آنکارا چه گزینه ای را از میان دو گزینه نزدیکی به مسکو و تهران یا کمک به گروههای تروریستی در حلب، کدام گزینه را انتخاب خواهد کرد؟ 

البته اولین نتیجه توافق اردوغان و پوتین تشکیل نشست کمیته مشترک آنکارا- مسکو با هدف بررسی بحران سوریه است که در آن نمایندگانی از نهادهای نظامی، اطلاعاتی و سیاسی حضور دارند و به گفته ویکتور فودولاتسکی  معاون رئیس کمیسیون دفاع دومای روسیه، هیات روسی  در خلال گفت‌و‌گو با همتایان ترک خود، خواستار بسته شدن مرز بین ترکیه و سوریه جهت جلوگیری از ارسال سلاح به تروریست‌ها شده و هیات ترکیه این درخواست را پذیرفته است.

----------------------

بررسی و تحلیل / رضا محمدمراد